بررسی مسئل حمل نظامی شوروی به افغانستان را، و یا به صورت دقیق تر، روح و یا جوهر استعمار ـ با در نظر گرفتن معنای درست این اصطلاح که عبارت از ایدۀ آبادانی باشد و معنای انحرافی و مصطلح شدۀ آن که ایدۀ تجاوز و بهره کشی را تداعی می دارد ـ از چند بعد و پهلو قابل بررسی و دقت می باشد.
استعمار را می توان از نگاه خشک و خالییِ سیاست تدقیق کرد، از نگاه حقوق بین المللی نیز، از نگاه فلسفۀ حقوق و سیاست نیز، از دیدگاه اقتصاد نیز، از چشم انداز یک استعمارگر و یا یک دولت استعماری و یا یک ملت استعمار شده نیز، از پهلوی اخلاق و روابط اجتماعی نیز، از مجرای دید مذهبی خالص نیز، از بعد نظامی نیز، و بالاخره از چشم انداز فرهنگ و ایدئولوژی نیز.
حمله شوروی را به افغانستان نیز می توان در رابطه با هر یک از این دیدگاه ها مورد تأمل قرار داد، و ما در این نبشته بر آن شدیم تا مسئله را در رابطه با فرهنگ و ایدئولوژی دولت مردان شوروی مورد تدقیق قرار دهیم.
