جلد دوم از مجموعۀ ارزشمند «مبانی اخلاق در آیات و روایات» متن پیاده شدۀ سخنرانی‌های حضرت علامه آیة‌اللَه حاج سید محمدمحسن حسینی طهرانی قدّس‌اللَه‌سرّه، پیرامون «مبانی و دقایق اخلاقی» می‌باشد که در مسجد قائم و چه‌بسا منازل دوستان ایراد فرموده‌اند که در ضمن تفسیر آیات کریمه و روایات شریفه و برخی ادعیۀ مأثوره، با بیانی شیوا و روان، به تحلیل و تفسیر پاره‌ای از رموزِ برخی اخلاق حسنه و سیّئه پرداخته و مشتاقان لقای پروردگار و عاشقان حریم معبود را بر سفرۀ معارف ناب قرآن و اهل‌بیت علیهم‌ا‌لسلام فراخوانده و راه را برای وصول به آن حریم هموار ساخته است.
مهم‌ترین مباحث مندرج در این مجلّد:
• میزان ارزش انسان بر اساس تقویٰ و نیّت او
• تقویٰ ملاک برتری در اسلام
• اجر دانشمندان بر طبق منظور و غرض آنها از اختراعات و اکتشافات
• لزوم وحدت و اخوّت بین مسلمانان
• استجابت دعای عامّۀ مردم به‌واسطۀ طلب حقیقی و اتّکای به خدا
• دستور اسلام به مراعات حقوق همۀ مرتبطین با انسان حتّی حیوانات
• سبب تشریع حکم برده‌داری در اسلام
• فلسفۀ قربانی کردن در عید قربان
• لزوم دفاع و حمایت از حق
• اهمیّت خلوص نیّت در مشورت‌دادن به افراد
• اهمیّت مراقبه در سلوک راه خدا
• اهمیّت طهارت قلب و دوام ذکر خدا در سلوک راه خدا
• تلازم ذکر و یاد خدا با محبّت پروردگار
• اهمیّت عزلت و خلوت در حضور قلب انسان
• کیفیت وصول به مقام مخلَصین و حالات آنها بعد از فناء ذات
• به‌فعلیت رساندن استعدادات ملکوتی انسان به‌واسطۀ تربیت صالح
• نهفته‌بودن تمام اسرار عالم امکان در انسان برای وصول به کمالات
