مناهج الفقهاء في علم الرجال و دورها في الفقه، نوشته محمدحسن ربانی بیرجندی (1343ش) است که در دو جلد چاپ شده است. در این اثر به بررسی سبکها و روشهای دانش رجال برای آشنایی با اندیشههای نویسندگان پرداخته شده است. روش پژوهش این کتاب، کتابخانهای است و منابع آن در دو دسته کتابهای رجالی و منابع فقهی تقسیمبندی میشود. این کتاب بر اساس سه مبنای منهجشناسی، علم رجال و رابطه علم رجال با فقه نگاشته شده است.
مصنف میگوید: بعد از دوران غیبت، دو منهج «صدوری» و «سندی» برای توثیق روایات پدید آمده است که از این دو، منهج صدوری عهدهدار غربالگری روایات بوده است که کتابهایی همانند: «وسائل الشيعة» شیخ حر عاملی و «جامع الأحاديث» مرحوم آیتالله بروجردی، «التضعيفات الغضائرية»، «منتقی الجمان»، «تهذیب کافی» و… از این منهج برخوردارند. پیروان منهج سندی نیز، تنها زمانی روایات را معتبر میدانند که سند معتبری داشته باشند و کثرت قرائن برای سند فایدهای نخواهد داشت.
وی ادعا میکند که این منهج در دانش فقه به سبب کثرت روایتها سودمند است، ولی در دانشهای دیگر، نهتنها سودی ندارد، بلکه زیان هم میرساند.
مؤلف جای خالی منهجشناسی در دانش رجال را گوشزد کرده و خواسته است که برای این دانش مانند دانشهای دیگر منهج بنویسد. او بر این باور است که علم رجال در همه عرصههای علوم حوزوی نقشآفرین بوده و با آنها گره خورده است. از اینرو، هدف اصلی نگارش این کتاب، بایستگی بررسی علم رجال برای همه طالبان علوم اسلامی است؛ چراکه، همه کسانی که در علم فقه، حدیث، کلام، تفسیر و… کار میکنند، از این دانش بهره میبرند.
در آغاز این کتاب، اجازه روایت مکتوب آیتالله جعفر سبحانی برای نویسنده کتاب درج شده است
