مكاتيب الإمام الرضا(ع)، اثر علی احمدی میانجی (1305-1379ش)، اثری است ارزشمند، شامل دویست نامه و دستنوشته و املا از حضرت امام رضا(ع).
نامهها، نوشتهها و دیکتههای آن حضرت در این مجموعه نفیس، شامل موضوعات مختلف اعتقادی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، فقهی، ادعیه، طب و… میشود که هرازچندگاهی بهوسیله ارسال نامه از سوی اصحاب، شاگردان، محدثان و احیاناً شخصیتهای سیاسی، مانند: مأمونالرشید (خلیفه عباسی) و علی بن یقطین (وزیر در دربار عباسی) به محضر آن حضرت، سؤالهایی مطرح شده و امام(ع) برای هرکدام، جوابی بهصورت مکتوب، مرقوم داشته است.
از مقدمه نویسنده بر این اثر، استفاده میشود که تحقیق پیرامون «مكاتيب الأئمة(ع)» حاصل سی سال تلاش شبانهروزی وی بوده و او در این مدت، پیگیر جمعآوری نامهها و نوشتههای امامان معصوم(ع) بوده است. چون در سال 1365ش، از سوی مسئولان کنگره جهت چاپ «مكاتيب الإمام الرضا(ع)» اعلان آمادگی و اصرار میشود، ایشان مقداری در مآخذ و منابع، سلسله اسناد و محتوای آن نیز تحقیق نمود و این اثر ارزشمند را جهت چاپ در اختیار مسئولان کنگره جهانی امام رضا(ع) قرار داد. این کتاب اگرچه پس از چاپ مورد استقبال اندیشمندان و محافل علمی داخلی و خارجی قرار گرفت، ولی باز نیاز به تکمیل و کار و تلاش بیشتر داشت؛ ازاینرو، مؤلف پرتلاش آن هرگز به مقدار موجود بسنده نکرد و به عمق تحقیق خویش افزود و تا آخر عمر شریف به کار و تلاش در این زمینه ادامه داد.
دومین نامه در این اثر نفیس، نامهای است که در جواب مأمون خلیفه عباسی نگاشته شده است. مأمون نامهای به امام رضا(ع) نوشت و از آن حضرت خواست خلاصهای از اسلام را بهطور مختصر و مفید برایش بنویسد و توصیف کند. آن حضرت در جواب وی، طی نامهای به خلاصهای از مسائل سیاسی، اجتماعی، اعتقادی و احکام و تکالیف اسلامی اشاره و تأکید کرد. این نامه در عین اختصار، دارای نکات مهم و سرنوشتساز و درخور تجزیه و تحلیل است. در انتهای این نامه، چنین آمده است: «بهراستی که زمین هرگز خالی از حجت خدا بر خلق نیست»
