- «کشکول شیخ بهایی» یکی از مشهورترین آثار ادبیات فارسی است که مجموعهای از مفاهیم اخلاقی و اجتماعی را در انواع قالبهای نوشتاری شامل میشود. مضمونهای اخلاقی این کتاب به دلیل مباحث پرشمار کتاب متنوع است. شیخ بهایی برای رساندن مفهوم و پندهای مورد نظر خود از شعر، حکایت، آیات قرآن و احادیث استفاده کرده است. بخشی از این متون، به قلم نویسنده است و برخی دیگر از منابع و نوشتههای دیگران آورده شده و گاهی نویسندهشان ناشناس است.کشکول، کتابی است مفصل و بدون نظم خاص که در آن، احادیث نبوی و تفاسیر قرآنی و قواعد نحوی با داستانهای سرگرمکننده و براهین هندسی و اشعار منتخب، درهم آمیخته است. بینظمی کتاب، استفاده از آن را مشکل کرده است. در مقدمه کتاب گفته شده، شیخ بهایی وقت گردآوری مطالب مرتبشدهای را نداشته و توضیح داده که آنها را به همان حال که بوده، رها کرده است.
- از آن جایی که شیخ بهائی یکی از شخصیتهای همهفنحریف زمان خود بود و بر حوزههای گوناگون دانشی احاطه داشت، متونی باارزش و در عین حال خواندنی در کشکول خود گنجانده است. این کتاب پر از آداب و اصول اخلاقی، مفاهیم عرفانی و تفسیرهای قرآنی است که زیر نظر دانشمندی خوشذوق و حکیمی عالم گردآوری شده است. کشکول شیخ بهایی بر نویسندگان بعدی خود تاثیر زیادی گذاشت و آنها با الهام از این کتاب آثاری با عنوان کشکول و با پیروی از ساختار آن تهیه کردند.
