معجم إعراب ألفاظ القرآن الکریم، از آثار انتشارات «مکتبة لبنان ناشرون» و با مقدمه قرآنپژوه معاصر مصرى و رئیس پیشین دانشگاه الازهر، محمد سیّد طنطاوى (1347-1431ق) و نظارت علمی رئیس بعثه الازهر در لبنان، محمد فهيم ابوعُبَيه، «نقش نحوی واژههای قرآن» را به ترتیب ورود هر واژه در قرآن حکیم بیان میکند. این اثر فقط درصدد «آموزش اعراب واژگان قرآنی» است و به مباحث دیگر مانند معانی لغوی و صرفی کلمات نپرداخته است.
هدف و روش
- این اثر ارزشمند، دقیقترین و صحیحترین وجوه اعرابی را برگزیده و بعد روان و رسا عرضه کرده است….
ساختار و محتوا
- در این اثر، «جایگاه نحوی یکایک کلمات قرآن» از سوره حمد تا سوره ناس، با افزودن زيرنويس در درون جدولی مشخص، با اختصار بیان شده است. بعد از هر سطر قرآن، زیرنویسی آمده و برای هر واژه، توضیح نحوی جداگانه و در جدول خاصّ، ثبت گردیده است.
نمونه مباحث
- سوره اخلاص: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ….
- بِسْمِ: جارّ و مجرور
- اللَّهِ: مضاف الیه (فعل و فاعل محذوف است.)
- الرَّحْمنِ: صفت
- الرَّحِيمِ: صفت
- قُلْ: فعل امر (فاعل [أنت])
- هُوَ: مبتدا ضمیر شأن
- اللَّهُ: مبتدای دوم
- أَحَدٌ: خبر دوم (خبرِ هو، محذوف است.)
- اللَّهُ: مبتدا
- الصَّمَدُ: خبر…