کتاب زادگاه تروریسم توسط گروه پژوهشگران موسسه دارالاعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام) در 248 صفحه توسط انتشارات موسسه دارالاعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام) در سال 1395 به چاپ رسیده است. متن اصلی کتاب مذکور 152 صفحه را در بر دارد، و مابقی آن پیوست اسناد مرتبط با مباحث مطرح شده در کتاب است. این کتاب با یک پیشگفتار و ۵ بخش به همراه پیوست منابع به صورت اسناد نوشته شده است که در ذیل گزارشی از کتاب ارائه می گردد.
پیشگفتار؛
در این بخش سخن از اهمیت مسئله بیداری امت اسلام به ظلم‌های اقصی نقاط سرزمین اسلامی و جهان گفته شده است، چرا که خطر بی‌دردی و بی‌تفاوتی امت اسلام کمتر از خطر جریان‌های افراطی و تکفیری نیست. همچنین به لحاظ معرفتی، گروه ها و جماعت‌های تکفیری به دو دسته تقسیم شده اند؛ اول آنان که سوء نیت دارند مانند مفتیان عناصر اصلی جریان‌های تکفیری دوم آنان که سوء تشخیص دارند مانند برخی از مسلمانان که در دام تکفیر گرفتار سوء تشخیص شده‌اند، که هر اندازه بر آگاهی ها افزوده شود از سوء تشخیص‌ها نیز کم می گردد.
کتابی با جامعیت اسناد؛
این کتاب چنانکه از نامش پیداست به معرفی اسناد معتبر اعم از کلیه منابع نوشتاری، دیداری، شنیداری، از قبیل کتاب ها، نامه ها، نقشه ها، عکس ها، و فیلم ها در جریانات تکفیر می باشد. اهمیت موضوع در جایی است که مراجعه به اسناد و مدارک معتبر سهم مهمی در افشای سوء نیت ها رفع سوء تشخیص‌ها دارد و از این رو عامل مهمی در بیداری اسلامی است.
در بررسی اسناد باید آنها را به صورت موضوعی دسته‌بندی شده و با هم دید. با هم دیدن اسناد موجب کسب شناختی مضاعف از مسئله می‌شود که در این قسمت مثال هایی برای تفهیم مخاطب ذکر شده است.
آل سعود مجری اهداف استعمار؛
در جنایتی که تروریسم های تکفیری انجام می‌دهند مردم عادی معمولاً متوجه محصول نهایی می‌شوند؛ مانند اینکه مسلمانان به خاک و خون کشیده شدند یا مساجد منفجر گردید ولیکن محققان به سراغ کارگاه ها و کارخانه ها مسیر خط تولید می‌روند. زندگی در سایه حکومت شیوخ آل سعود زندگی در کارخانه تولید تکفیر و مقدمات تروریسم است.
تجدید حیات وهابیت در تاریخ معاصر را باید همزمان از سه زاویه مورد بررسی انتقادی قرار داد؛ اول دیدن تاریخ وهابیت در ذیل تاریخ استعمار بریتانیاست دوم مشاهده تاریخ وهابیت در ذیل تاریخ خلافت عثمانی و سوم مشاهده سیر تحول درونی جریان وهابیت از زاویه سوم مشخص می‌گردد. کلیه جماعت‌های تکفیری معاصر، از همان روش‌های سپاه، اخوان التوحید، ملک عبدالعزیز جهت تفرقه مذهبی تکفیر بی ضابطه کشتار وحشت افکنی میان مسلمانان استفاده میکنند.
کلید امن جهان؛
هدف از نوشتن این کتاب تنها نقد وهابیت جریان‌های تکفیری نیست، بلکه هدف اصلی کمک به نشر خطبه‌های حجت الوداع حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله) است که علامه حاج میرزا خلیل کمره‌ای از آن با عنوان «کلید امن جهان» یاد میکند و در پانزده ماده منشور امنیت جهان را از آن استخراج کرده است که در صدر آن ها اصل «احترام خون مسلمین و اموال واعراض و نوامیس آنان» است، تا کسی گمان نکند در مکتب رسول الله (صلی الله علیه و آله) فکری برای امنیّت جهان نشده است.
بخش اول: وابستگی فکری جریان‌های تروریستی به وهابیت
در این بخش شواهد مهمی از استناد گروه‌های تروریستی به فتاوا و افکار پیشوایان وهابیت جمع آوری و عرضه شده است که این شواهد در چند فصل ذکر شده است.
فصل اول؛ اعتراف رهبران گروه‌های تروریستی تکفیری به تأثیر پذیری از پیشوایان فکری وهابیت
۱- ابومحمد مقدسی از رهبران فکری القاعده و جبهه النصره اعتراف دارد که کتاب‌های محمد بن عبدالوهاب و دیگر علمای نجدی در شکل‌دهی افکار و عقایدش نقش ویژه‌ای داشته است. وی همچنین در مصاحبه‌اش با «مجله العصر» خود را تربیت یافته شیوخ وهابی همچون بن باز، بن عثیمین و البانی معرفی کرده است.
۲- ابومصعب السوری از نظریه پردازان گروه تکفیری القاعده روش و منهج فکری جهادی‌ها را از وهابیت دانسته است.
۳- عبدالله عزام از پیشوایان فکری گروه القاعده، عشق و علاقه زاید الوصف خود را نسبت به بن باز و بن عثیمین و دیگر مفتیان وهابی ابراز داشته است.
۴- ابوحفص سفیان عزلی الجزایری، محمد بن عبدالوهاب را احیاگر توحید دانسته است.
فصل دوم؛ استناد گروه‌های تروریستی تکفیری به فتاوا و افکار پیشوایان فکری وهابیت
رساله‌ها و جزوه‌های متعددی از سوی گروه‌های تکفیری انتشار یافته است که در بسیاری از آنها به فتاوا و سخنان عالمان وهابی استناد شده است؛
۱- در کتاب‌های درسی مدارس داعش نمونه‌هایی از استناد به تفکرات وهابیت وجود دارد.
۲- ابومصعب السوری در کفر و شرک خواندن برخی از اعمال مسلمانان به فتوای مفتیان وهابی استناد کرده است.
۳- ابوماریة القرشی با استناد به کلام محمد بن عبدالوهاب زائرین قبور انبیا و اولیا را مشرک می‌خواند.
۴- ابو محمد المقدسی کسی را که در مقامی دادخواهی، به سراغ محکمه غیر الهی برود را، با استناد به کلام محمد بن ابراهیم آل شیخ تکفیر میکند.
۵- بن لادن با استناد به کلام محمد بن عبدالوهاب، کمک نمودن و یاری رساندن به کفار علیه مسلمان را از جمله نواقص اسلام برشمرده است.
فصل سوم؛ انتشار کتاب و رساله‌های وهابیت به دست جریان‌های تروریستی
گروه‌های تروریستی همچون القاعده و داعش به نشر اندیشه و آثار وهابیان همّت گماردند، به عنوان نمونه گروه موسوم به القاعده در سایت التوحید والجهاد به نشر برخی از آثار وهابیت همچون «سلیمان بن عبدالله بن محمد بن عبدالوهاب» و «محمد بن ابراهیم آل شیخ» پرداختهاند.
فصل چهارم؛ نظر اندیشمندان درباره ارتباط گروه‌های تروریستی تکفیری با وهابیت
برخی از اندیشمندان مسلمان در آثارشان، به ارتباط جریان‌های تروریستی با وهابیت پرداختهاند.
۱- حسن فرحان مالکی، در کتاب «جذور داعش قراءة فی تراث الوهابیة و علماء السعودیة» پدیده جریان‌های تکفیری را جوشیده از فتاوای تکفیری علمای وهابی عربستان می داند.
۲- عبدالباری عطوان از تحلیلگران سیاسی جهان عرب، تدریس کتاب توحید محمد بن عبدالوهاب در مدارس عربستان را زمینه ساز رویش جریان‌های افراطی و پیوستن جوانان سعودی به چنین گروه‌هایی دانسته است.
۳- عمرو فاروق در کتاب داعش سفراء جهنم می‌گوید داعش همان روش‌های آموزشی عربستان را به کار گرفته است.
4- عبدالفتاح مورو عالم سنی تونسی تبار، وهابیت را پایه فکری داعش دانسته است.
بخش دوم: تشابهات رفتاری جریان‌های افراطی و وهابیت
بررسی جنایات گروه های تروریستی در حوزه عملی، شبیه همان رفتار وهابیت در قرن دوازده و سیزده میباشد.
در این بخش به جنایات وهابیت از آغاز پیدایش آن ها توسط محمد بن عبدالوهاب در حمله به کربلا، مکه مکرمه، طائف، مدینه و تخریب قبور ائمه بقیع و آثار و اماکن مقدس اشاره شده است، هم چنین به جنایات گروه های تروریستی در تخریب اماکن مذهبی و گنبدهای انبیاء مانند بارگاه حضرت یونس، شیث، دانیال و جرجیس نبی (علیهم السلام) و دیگر جنایات شبیه وهابیت بیان شده است.
بخش سوم: تکفیر مسلمانان و غیر مسلمانان از سوی مفتیان وهابی عربستان سعودی
یکی از مهم ترین عوامل در گسترش تروریسم، فتاوای فقهی مفتیان وهابی است.
فصل اول: تکفیر مسلمانان
در این بخش به اقسام تکفیر «مطلق و معین» از نگاه وهابیت اشاره شده است، و سپس در ادامه به بیان نواقض الاسلام و تکفیر مطلق و سپس شرایط تکفیر معین و در نهایت حُکم کسانی که از منظر مفتیان وهابی تکفیر معین شده اند، پرداخته شده است.
الف: نواقض الاسلام و تکفیر مطلق
اگر چه اصل وجود نواقض الاسلام در میان تمامی مذاهب اسلامی مورد اتفاق است، اما وهابیت با ارائه قرائتی جدید از آن، اکثریت مسلمانان را از دایره اسلام خارج میکند. البته میان وهابیت در مصادیق و شرائط آن اختلاف وجود دارد، که در این قسمت بیان شده است.
در ادامه به موارد نواقض الاسلام هم چون؛ «استغاثه به انبیا و اولیای الهی، نذر لغیرالله، ذبح لغیرالله، تبرک، ترک نماز، حکم به غیر ما أنزل الله، رجوع به حاکم به غیر ما أنزل الله، عدم اعتماد به کفر کافر» ذکر گردیده است.
ب: تکفیر «معین»
وهابی ها کسانی را که به واسطه انجام نواقض الاسلام، تکفیر مطلق کردهاند را معذور ندانسته و کافر به کُفر معین نیز میکنند. از این رو تمامی مسلمین کشورهای اسلامی نزد مفتیان وهابی محکوم به کفر معین میباشند.
ج: حکم محکومین به تکفیر «معین»
حکم به اعدام، قتل، و مصادره اموال به نفع بیت المال و اجازه ندادن برای غسل و دفن در مقابر مسلمین از جمله احکام کفر معین است.
فصل دوم: صدور حکم تکفیر برای غیر مسلمانان
از منظر وهابیت، غیر مسلمانان محکوم به اعدام هستند، چرا که مفتیان وهابی در مسلمان نبودن دیگران، هیچ عذری را نمی پذیرند. این نگاه موجب شده است تا عناصر تکفیری در کشورهای غربی دست به عملیات تروریستی بزنند و این مسئله موجب اسلام هراسی در جهان را پدید آورده است، که در این فصل به مواردی از آن ها اشاره شده است.
بخش چهارم: نقش حکومت عربستان سعودی در ترویج اندیشه تکفیر
فصل اول: ترویج اندیشه تکفیر در نظام آموزشی عربستان
وهابیان در نظام آموزشی دانش آموزان را به گونه ای پرورش می دهند، که مسلمانی را که اندیشه وهابیت نداشته باشد، مشرک و کافر خطاب کرده و خون و مالشان را حلال بداند.
نویسندگان در این بخش به کتاب های درسی و اعتقادی دولت عربستان اشاره کردهاند، که در آن ها مسائلی هم چون «مباح دانستن جان و مال مسلمانان، خروج فرقه های کلامی از دایره اسلام، شدیدتر بودن شرک مسلمانان عصر حاضر از مشرکان زمان پیامبر (صلی الله علیه وآله)، تعلیم نواقض الاسلام به دانش آموزان، و سرفصل های نظام آموزشی مدارس سعودی {که توحید و شرک از سرفصل های پرتکرار آن محسوب می شود}» را به همراه اسناد آن ذکر کردهاند.
فصل دوم: گزارش خانه آزادی آمریکا درباره دیدگاه نظام درسی عربستان نسبت به ادیان و مذاهب دیگر
در این بخش نویسندگان، گزارش مرکز خانه آزادی آمریکا را نسبت به کتاب های درسی عربستان ذکر کرده اند. در این گزارش تصریح شده که مذهب وهابیت تفسیری افراطی از اسلام است. هم چنین در ادامه گزارش آمده است که در سیستم آموزشی عربستان ایدئولوژی متعصبانه ای وجود دارد که دیگر مذاهب به ویژه مسیحیان و یهودیان را بر نمی تابد. در ادامه گزارش به ترویج تنفر از مقطع ابتدایی، نسبت به ادیان دیگر مانند مسیحیت، یهودیت، و بت پرستی اشاره شده است. مسئله نهادینه کردن تفکر نفرت از اهل کتاب در مقطع ابتدایی متوقف نشده و هر چه سطح درسی دانش آموزان بالاتر می رود، عبارات صریح تر و مفصل تر بیان می گردد.
فصل سوم: بررسی راهبردی آموزشی عربستان سعودی در توسعه تفکر وهابیت
نویسندگان در این فصل به برنامه دولت سعودی از دهه 1970 میلادی، برای به رسمیّت شناختن تفکر وهابیت در جهان اسلام اشاره کرده اند، که من جمله آن ها بین المللی کردن نظام دانشگاهی وهابیت، اعطای جوایز بین المللی و تأسیس موسسات بین المللی اسلامی می باشد.
عمدتا سیاست آموزشی دولت سعودی از دو طریق دنبال شده است؛ اول سیاست جذب استادان کشورهای اسلامی و دوم سیاست تبادل دانشجو است، که در این قسمت توضیح کوتاهی نسبت به سیاست های مذکور ارائه شده است، و سپس به نقش آن در گسترش عقائد تکفیری اشاره شده است.
نویسندگان در ادامه این بخش، نمونه وار اسامی برخی از شیوخی که از سازمان های تروریستی – تکفیری فعال در جنگ های مذهبی در سوریه و عراق حمایت کرده اند را ارائه کرده اند. تعداد اسامی مذکور 16 نفر است، که همراه توضیح مختصری از آن ها ذکر شده است، نام آن ها عبارتند از؛ الأمین الحاج، صفوت حجازی، عثمان خمیس، طه حامد الدلیمی، عبدالرحمن سوار الذهب، عبدالملک السعدی، عبدالله شاکر، عدنان عرعور، سلیمان بن ناصر العلوان، زهران علوش، حامد بن عبدالله العلی، ناصر بن سلیمان العمر، محمد العریفی، منیف محمد الطوالة، عبدالله المحسینی و محمد صالح المنجد.
بخش پنجم: سیاست افراط گرایانه عربستان سعودی در جهان اسلام
بعد از دستیابی عربستان به ثروت عظیم نفت شاهد پیشرفت ترویج اندیشه وهابیت در مناطق مختلف جهان اسلام هستیم. عربستان این بودجه را صرف تأسیس مراکز فرهنگی برای ترویج اندیشه وهابی گری و تاسیس مدارس برای تربیت فارغ التحصیلان با اندیشه افراطی گری و صرف تاسیس و تامین مالی گروه‌هایی در مناطق مختلف جهان میکند. که در این بخش آمارها و اسناد آن ذکر شده است
ترویج اندیشه وهابیت در جهان اسلام
عربستان در بسیاری از کشورهای اسلامی و غیر اسلامی شعبی از مراکز آموزشی و فرهنگی دایر کرده و در صدد آموزش فکری جوان با تفسیر افراط گرایانه است. یکی از این مراکز سازمان «رابطة العالم الاسلامی» است که با هدف تسهیل نشر جهانی اندیشه وهابیت توسط ملک فیصل در سال ۱۹۶۲ میلادی تاسیس شد. این سازمان با تأسیس شعبه‌هایی در سراسر جهان همچون اروپا، شمال و جنوب شرقی آسیا و البته بیشتر در آفریقا تمرکز یافته است.
وهابیت و توجیه خشونت
یکی از عواقب تفکر وهابی توجیه هرگونه خشونت علیه مخالفان است. این کشور از گروه‌های تندرو و خشونت طلب نه فقط برای مدت کوتاه بلکه برای مدت مدیدی حمایت میکند، به عنوان نمونه در سوریه در قالب حمایت از جبهه النصره (گروه وابسته به القاعده) حمایت کرده است. بنابراین می توان گفت غرب از عربستانی حمایت میکند که مبلغ اصلی افراط‌گرایی اسلامی در جهان است.
در ادامه نویسندگان به بیان گزارشاتی از جنایات عربستان پرداخته اند.
اعتراض برخی کشورها به حمایت عربستان از تفکر افراطی
نیویورک تایمز می نویسد: کشورهای مختلفی همچون پاکستان، عراق و بنگلادش که با مسئله تروریسم درگیرند، انگشت اتهام را به سمت عربستان می گیرند.
حمایت عربستان از گروه‌های افراطی و تکفیری
گروه‌های افراطی همچون حرکة الانصار، حرکة المجاهدین، حزب المجاهدین، حرکت الجهاد الاسلامی، لشکر طیبه و جیش محمد که در پاکستان فعالند تا حد زیادی وابسته به حمایت‌های مالی آمریکا، کشورهای غربی و همچنین کشورهای غرب آسیا مانند عربستان سعودی هستند. نویسندگان در ادامه به توضیح این مطلب به صورت تفصیلی پرداخته اند.
حمایت‌های عربستان از گروه‌های تروریستی در سوریه و عراق
حمایت مادی مستقیم
حمایت عربستان از تروریسم گروه‌های تروریستی به جنبه معنوی ختم نشده و این کشور آشکارا به حمایت از این گروه‌ها در جنبه‌های مادی نیز مشغول است، که نویسندگان در ذیل این مطلب به اسنادی که نشان دهنده حمایت مادی مستقیم عربستان سعودی از گروه‌های تروریستی است اشاره کردهاند.
حمایت مادی غیر مستقیم
عربستان گاهی خود را پشت همکاری یا عناوین دیگری پنهان میکند و در این قالب به مأموریت حمایت از گروه‌های تروریستی جامعه عمل می پوشاند. نویسندگان در این بخش به اسنادی که نشان دهنده حمایت غیر مستقیم عربستان است اشاره کردهاند، من جمله آن ها همکاری عربستان با سازمان سیا برای حمایت از گروه های تکفیری – تروریستی سوریه است.
عربستان در آیینه گزارش پارلمان اروپا
نویسندگان در این بخش اشاره به گزارش بخش سیاست خارجی پارلمان اروپا با عنوان «نقش جریان‌های وهابی در پشتیبانی تجهیز گروه‌های شورشی در سراسر جهان» اثر کلود مونیکه کرده اند. که در ادامه به بخش‌هایی از این گزارش اشاره شده است.
عناوین این گزارش عبارتند از؛ عربستان و گروه‌های تروریستی جنوب و جنوب شرق آسیا، مؤسسات عربستانی و ایجاد القاعده، عربستان و کمک به افراطیان دیوبندی، عربستان و تروریست‌های اندونزی، عربستان و تروریست‌های فیلیپین، عربستان و تروریست‌های سوریه، عربستان و تبلیغ وهابیت در مراکش، عربستان و تروریست‌های مالی.
