کتاب هوش مصنوعی در قوه قضائیه نوشته‌ی رضا لشگری و جواد حسن نتاج جلوداری، مفهوم هوش مصنوعی را تشریح می‌کند و می‌کوشد کاربردهای آن در فرآیندهای قضائی را توضیح دهد. این کتاب پس از مرور تاریخچه‌ی هوش مصنوعی، مزایا و معایب و چالش‌های آن در سیستم‌های حقوقی و قضائی را مرور می‌کند و از ابزارهایی می‌گوید که این فناوری می‌تواند در اختیار سیستم بگذارد.
درباره‌ی کتاب هوش مصنوعی در قوه قضائیه
یکی از فناوری‌های روز دنیا که مدتی است محل بحث‌وجدل هم شده، هوش مصنوعی است. این تکنولوژی قابلیت‌های زیادی دارد و پیش‌بینی می‌شود تمام حوزه‌ها کاری و شئون زندگی را متحول کند. طبیعتاً سیستم‌های قضائی هم از این جریان مستثنا نیستند و دیر یا زود آن‌ها هم تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار می‌گیرند. کتاب هوش مصنوعی در قوه قضائیه نوشته‌ی رضا لشگری و جواد حسن نتاج جلوداری به همین موضوع پرداخته و کوشیده نقش این فناوری در سیستم قضائی را بررسی کند. به این معنا که از هوش مصنوعی چطور می‌توان در محاکم کیفری و دادگاه‌ها استفاده کرد. ایده‌ی کتاب بر این است که نمی‌توان جلوی این پیشرفت را گرفت و آن را محدود کرد. بلکه باید از آن به نفع سیستم بهره برد و امکانات آن را در اختیار گرفت تا بتوان دادگاه‌ها را مدرن و چابک‌تر کرد. در همین راستا نویسندگان در ابتدا به مفهوم هوش مصنوعی اشاره می‌کنند و می‌کوشند تعریف دقیقی از این تکنولوژی ارائه بدهند. در ادامه این بحث را به سیستم قضائی می‌کشانند و از اثرات مثبت و منفی آن بر این دستگاه می‌گویند. همین‌طور محدودیت هایی که قوه‌ی قضائیه در این زمینه دارد و چالش‌هایی که با آن مواجه خواهد شد را مرور می‌کنند.
هوش مصنوعی یکی از شاخه‌های علوم کامپیوتری است که در نیمه‌ی قرن بیستم ابداع شد. این تکنولوژی قرار بود به کامپیوترها این امکان را بدهد تا بتوانند به‌صورت مستقل و هوشمندانه و خودکار فکر کنند. ایده‌ی اولیه هوش مصنوعی متعلق به آلن تورینگ بود که اعتقاد داشت اگر انسان‌ها می‌توانند با منطق فکر کنند و تصمیم بگیرند، چرا ماشین‌ها نتوانند؟ فلسفه‌ی او به‌مرور توسعه پیدا کرد و چند دهه‌ی بعد به خلق الگوریتم‌هایی منتهی شد که می‌توانستند به شکلی منطقی در عبارت‌ها جستجو کنند. بعدتر با توسعه‌ی مفهوم کلان داده‌ها، شبکه‌های عصبی و الگوریتم‌های یادگیری عمیق، هوش مصنوعی هم تکامل خیلی زیادی یافت و به خیلی از حوزه‌ها راه پیدا کرد. در یک دهه‌ی اخیر از این فناوری به شکلی گسترده برای کارهایی مثل تشخیص خودکار چهره و اشیاء، تصویربرداری‌های پزشکی یا تحلیل‌های مالی استفاده شده است. امروز اما هوش مصنوعی به زندگی روزمره هم وارد شده و هر کسی می‌تواند از آن برای کارهای حرفه‌ای یا سرگرمی استفاده کند. طبیعتاً سیستم قضائی هم به زودی از این تکنولوژی تأثیر خواهد پذیرفت.
رضا لشگری و جواد حسن نتاج جلوداری در کتاب هوش مصنوعی در قوه قضائیه، با دستمایه قرار دادن این موضوع، تلاش کرده‌اند از کاربردهای این فناوری در سیستم قضائی بگویند. نویسندگان در این بخش به تأثیر هوش مصنوعی در دسته‌بندی سوابق دادگاه اشاره کرده و در مورد انواع خدماتی که می‌تواند ارائه دهد بحث می‌کنند. برای مثال پیشنهاد می‌دهند که از هوش مصنوعی می‌توان برای حل اختلاف قراردادها استفاده کرد. همین‌طور امکان ارائه‌ی خدمات قضائی را هم دارند. موضوعی که در اینجا اهمیت پیدا می‌کند، اخلاق در استفاده از این فناوری است. نویسندگان این مسأله را هم مورد بررسی قرار داده و درباره‌ی اصول و قوانین آن صحبت می‌کنند. در پایان نیز به ابزارهای هوش مصنوعی در محاکم کیفری و دادگاه‌ها پرداخته می‌شود. همین‌طور از چند کشور دنیا نام برده می‌شود که در آن‌ها از این تکنولوژی در دادگاه‌ها استفاده شده است.
کتاب هوش مصنوعی در قوه قضائیه برای چه کسانی مناسب است؟
مطالعه‌ی این کتاب به کارشناسان و مدیران قوه‌ی قضائیه پیشنهاد می‌شود.
در بخشی از کتاب هوش مصنوعی در قوه قضائیه: مفاهیم، کاربردها، تکنیک‌ها و ابزارها می‌خوانیم
به‌طور اساسی کاربرد هوش مصنوعی در زمینه قضایی مربوط به هوش شناختی، هوش محاسباتی و هوش تصمیم‌گیری است. ایجاد اسناد قضایی کارآمد از طریق درک و تشخیص گفتار، تشخیص بصری و تشخیص احساسات، همچنین تجزیه‌وتحلیل قضاوت با استفاده از دانش حاصل از الگوهای مشخص و توانایی پردازش زبان طبیعی ازجمله کاربردهای هوش مصنوعی در این زمینه است. علاوه بر این، استخراج و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها ازطریق داده‌های کلان و رایانش ابری به‌منظور دستیابی به نتایج موثر صورت می‌گیرد. در ضمن با تبدیل مستندات اولیه به اطلاعات مهم از طریق مدل‌سازی داده و حل آن‌ها توسط الگوریتم، هوش مصنوعی قضایی با موفقیت در بازیابی اطلاعات، ایجاد مستندات و هوشمندسازی به کار گرفته می‌شود.
