در همایش «طلایهدار مقاومت» با محوریت «امام خمینی (ره)، جبهه مقاومت و نظام سلطه» با اشاره به نقش بیبدیل امام خمینی (ره) در تبیین و گسترش جریان مقاومت اسلامی در برابر نظام سلطه، بر ضرورت انقلابی ماندن حوزههای علمیه برای حفظ آرمانهای انقلاب اسلامی تاکید شد.
به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ همایش طلایهدار مقاومت با محوریت «امام خمینی (ره)، جبهه مقاومت و نظام سلطه» به همت انجمن تاریخ معاصر و انقلاب اسلامی حوزه علمیه دیروز پنجشنبه ۸ خرداد ۱۴۰۴، با حضور جمعی از طلاب، اساتید حوزه و شخصیتهای علمی، در دبیرخانه انجمنهای علمی حوزه علمیه قم برگزار شد.
آیتالله طبسی: امام خمینی(ره) پرچمدار مقاومت اسلامی بود
در این نشست، آیتالله نجمالدین طبسی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، طی سخنانی با موضوع «الگوی نظری و عملی امام در شکلگیری جریان مقاومت»، به تبیین نقش امام خمینی (ره) در تثبیت و گسترش جریان مقاومت اسلامی در برابر نظام سلطه پرداخت.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ابتدای سخنرانی خود با قرائت روایتی از امام هادی علیهالسلام درباره نقش علمای دین در عصر غیبت، اظهار داشت: هر یک از علمای ربانی در مسیر دین گامهای بزرگی برداشتند، اما بیتردید، امام خمینی (ره) مصداق اعلای «اولئک هم الأفضلون» در این روایت شریف است.
وی با اشاره به دوران تحصیل خود در نجف اشرف افزود: در ایام کودکی، فضای حاکم بر نجف طوری بود که حتی نسبت به فلسطینیها نوعی ترس و بدبینی تبلیغ میشد؛ اما امام خمینی (ره) این فضا را شکست و فلسطین را به مسئله اول جهان اسلام تبدیل کرد.
آیتالله طبسی در ادامه با ذکر خاطراتی از شهید سیدحسن نصرالله دبیرکل فقید حزبالله لبنان گفت: من سالها با ایشان در ارتباط بودم. شهید سیدحسن نصرالله دغدغه جدی نسبت به نظام جمهوری اسلامی داشت و بسیار دقیق عمل میکرد.
امام خمینی (ره)؛ طلایهدار مقاومت اسلامی؛ از نجف تا فلسطین
وی ماجرایی را از تصمیم شهید نصرالله برای حمله به یکی از سران گروههای تکفیری در حمص نقل کرد و افزود: در آن جلسه، وقتی گفتند این شخص با لباس مبدل به حمص آمده و میتوان با بالگرد او را هدف قرار داد، شهید نصرالله با آنکه میدانست ان فرد چه جنایاتی مرتکب شده و در صورت موفق شدن تکفیریها در محاصره فوعه و کفریا چه تهدیداتی کرده است، اما به دلیل احتمال آسیب رسیدن به افراد بیگناه، حاضر به صدور فرمان حمله نشد.
وی همچنین گفت: «شهید نصرالله در مهدویت بسیار کار کرده و معتقد بود حتی با وجود همه تبلیغات سوء، آینده اسلام متعلق به اهلبیت علیهمالسلام است. او به نقش شهید اول و شهید ثانی در گسترش تشیع در لبنان تأکید داشت و کاملا معتقد بود مأموریت این بزرگان از سوی حضرت ولیعصر (عج) برای تقویت تشیع در لبنان بوده است.
آیتالله طبسی اظهار کرد: پدرم از علاقمندان جدی امام(ره) بود. وقتی شنید امام از کربلا به نجف میآید، خودش برای استقبال رفت و نماز جماعتش را برای احترام به امام تعطیل کرد و در پاسخ به برخی از منتقدین این اقدام، میگفت باید آقا سیدروحالله را حمایت کنیم.
وی با اشاره به ولایتمداری امام خمینی (ره) افزود: کتاب کشف الاسرار مرحوم امام نشان میدهد که ایشان تا چه اندازه ولایتمدار بود. همچنین به یاد دارم پس از شهادت شهید مطهری، در جلسهای در مدرسه فیضیه نشسته بودیم. مداح هرچه از مقام شهادت گفت امام گریه نکرد، اما وقتی نام حضرت علیاکبر (ع) را برد، امام خمینی (ره) بیاختیار گریست.
آیتالله طبسی در بخشی از سخنان خود به خاطرهای تاریخی از نجف اشرف اشاره کرد و گفت: بعد از وفات مرحوم والد نزد آیتالله سید کاظم مرعشی رفتیم. آن زمان امام خمینی (ره) تازه رحلت کرده بودند. آقای مرعشی مطالب نابی درباره مرحوم امام بیان کرد. ایشان گفت: امام تازه وارد نجف شده بود، مشکل مالی داشت و شاه نیز اجازه نمیداد پولی به نجف برسد. با این حال امام به طلاب شهریه میداد. در همین ایام شهید صدوقی مبلغ زیادی از یکی از بازاریان یزد فرستاده بود. آن بازاری گفته بود: “این مبلغ را به مرجعی بدهید که اکثریت مردم یزد از او تقلید میکنند.” مبلغ را برای امام فرستادند. امام گفت: “من مرجع اکثریت مردم یزد نیستم.” من گفتم: شهادت میدهم که هستید. امام از اخویام پرسید، او گفت: نمیدانم. لذا امام گفت: “قبول نمیکنم.” ماجرا را به شهید صدوقی رساندیم. ایشان در یزد استشهادیهای جمعآوری کرد. حدود شش ماه گذشت تا پس از رویت استشهادیه، امام پذیرفت که وجوه را دریافت کند.» این دقت و تقوای فقهی امام مثالزدنی است.
رجبی دوانی: امام خمینی (ره) مبارزه با صهیونیسم را از موضوع عربی به مسئلهای اسلامی و انسانی ارتقاء داد
در ادامه، محمدحسن رجبی دوانی سخنانی را با موضوع «علمای شیعه، جلودار مبارزه با صهیونیسم در تاریخ معاصر» ایراد کرد و گفت: از یک قرن پیش حتی پیش از تشکیل رژیم صهیونیستی، نخستین مواضع علمای ایران علیه صهیونیسم شکل گرفت.
وی با بیان اینکه از اوایل قرن نوزدهم میلادی روند مهاجرت تدریجی یهودیان به فلسطین آغاز شده بود، افزود: در آن دوره، اغلب وزرای مختار کشورهای غربی در کشورهای اسلامی، یهودیانی بودند که مأموریتشان تسهیل مهاجرت یهودیان اروپا و آمریکا به فلسطین بود. در سال صدور اعلامیه بالفور، انجمن صهیونیسم در تهران تأسیس شد و در ۱۸ شهر دیگر شعبه زد. هدف این انجمنها آموزش زبان عبری و زمینهسازی مهاجرت یهودیان ایران به فلسطین بود.
رجبی دوانی با اشاره به نخستین واکنش جدی علما در سال ۱۳۰۱ شمسی گفت: در مهر ۱۳۰۱، ۲۶ نفر از علمای برجسته تهران با عنوان «هیئت علمیه» بیانیهای صادر کردند و به شدت به مقالهای در یکی از روزنامهها که صهیونیسم را ترویج میکرد، اعتراض کردند. آنان در این بیانیه تأکید کردند که فلسطین سرزمینی اسلامی است و باقی خواهد ماند و خواستار دستگیری نویسنده مقاله شدند. این، نخستین موضع رسمی علمای شیعه ایران علیه صهیونیسم بود.
وی افزود: مهاجرت سازمانیافته یهودیان از ایران به فلسطین در دوره رضاشاه نیز ادامه یافت. حتی ریاست شهربانی، که از حمایت درونی حکومت از این مهاجرت بیاطلاع بود، گزارشی درباره این روند منتشر کرده بود که در تاریخ موجود است.
امام خمینی (ره)؛ طلایهدار مقاومت اسلامی؛ از نجف تا فلسطین
رجبی دوانی با اشاره به تلاشهای مفتی اعظم فلسطین، حاج امین الحسینی، گفت: او در سال ۱۳۱۰ برای هشدار به جهان اسلام نسبت به خطر یهودیسازی فلسطین، همایشی بزرگ در بیتالمقدس برگزار کرد و علمای جهان اسلام را دعوت نمود. مرحوم کاشفالغطا در این نشست سخنرانی پرشوری ایراد کرد که باعث شد حاضرین او را به عنوان امام المسلمین نامیدند و نماز جماعت را به امامت او در مسجدالاقصی اقامه کردند.
رجبی دوانی تأکید کرد: حاج امین الحسینی مسئله فلسطین را مسئله جهان اسلام و نه یک مسئله سیاسی عربی میدانست. لذا انگلیس تلاش داشت مسئله فلسطین را از موضوعی اسلامی به مسئلهای عربی تبدیل کند، بنابراین با عزل مفتی امینالحسینی و انتصاب فردی دیگر، این هدف را پیگیری کرد.
رجبی دوانی با اشاره به اقدامات انحرافی برای پوشاندن موضوع مهاجرت یهودیان گفت: در همان زمان که مهاجرت سازمانیافته یهودیان در جریان بود، مسائل حاشیهای مانند ماجرای کسروی، تبلیغات حزب توده و آشوبهای فرقه بهائیت، ذهن علما و توده مردم را منحرف میکرد. دغدغه اصلی آیتالله بروجردی (ره)، فرقه بهاییت بود، که هرچند واقعی بود، اما موجب میشد توجه کافی به مسئله مهاجرت یهودیان به فلسطین صورت نگیرد. تنها در یک مورد، ۶۰ هزار یهودی ایرانی بدون گذراندن خدمت سربازی، به فلسطین اعزام شدند.
وی با اشاره به اینکه بعد از فتوای تنباکو دیگر اجماع کاملی بین مراجع شکل نگرفت مگر در موضوع مبارزه با صهیونیسم، افزود: بعد از کودتای ۲۸ مرداد، آمریکا جای پایی برای اسرائیل در ساختارهای امنیتی و سیاسی ایران باز کرد. همزمان، محافل روشنفکری نیز مورد نفوذ اسرائیل قرار گرفتند. اساتید، مدیران و دانشجویان به سفرهای مطالعاتی به اسرائیل اعزام میشدند و عملاً شبکه حامیان این رژیم در ایران شکل گرفت. با این حال، نفرت عمومی مردم نسبت به اسرائیل و همدردی با فلسطینیان نیز به مرور افزایش یافت.
رجبی دوانی در ادامه گفت: پس از درگذشت آیتالله بروجردی (ره)، امام خمینی (ره) پرچمدار مبارزه با صهیونیسم شد. ایشان نه تنها یک فرهنگ سیاسی ضد صهیونیستی ایجاد کرد، بلکه این فرهنگ به ادبیات روشنفکران مستقل نیز راه یافت. نمونه آن، مقاله جلال آل احمد با عنوان «آغاز یک نفرت» است که در سال ۱۳۴۶ در روزنامه دنیای جدید منتشر شد. آل احمد در آن مقاله، به شدت به روشنفکران ایرانی و فرانسوی وابسته به اسرائیل تاخت و نوشت: مقالات مجلات ایرانی انگار در تلآویو نوشته شدهاند. این مقاله در ۵۰ هزار نسخه چاپ و منتشر شد.
وی افزود: تا پیش از انقلاب اسلامی، ۳۹ اثر روشنفکرانه مستقل با محتوای ضدصهیونیستی منتشر شد. تفاوت امام با علمای پیشین این بود که نه تنها در جایگاه مرجعیت قرار داشت، بلکه توانست اجماع علما را نیز به دست آورد و مبارزهای مستمر و تا پایان عمر خود را پیگیری کند.
رجبی دوانی در پایان گفت: امام خمینی (ره) پدیده صهیونیسم را از یک موضوع صرفاً عربی به مسئلهای اسلامی و انسانی ارتقاء داد. ایشان مبارزه با رژیم صهیونیستی را تکلیف اسلامی و الهی دانست و پیروزی یا شهادت در این راه را هر دو پیروزی تلقی کرد. این نگاه موجب همبستگی بیسابقه میان شیعه و اهل سنت شد و جهتگیری امت اسلامی را تغییر داد.
رحیمیان: ایمان عمیق امام خمینی (ره) مظهر کامل ایستادگی در راه حق از آغاز تا پایان است
در ادامه، حجتالاسلام والمسلمین محمدحسن رحیمیان درباره «مقاومت در منظومه فکری و سیاسی امام خمینی (ره)» صحبت کرد و با قرائت کامل اولین بیانیه سیاسی امام در سال ۱۳۲۳ شمسی، به تبیین ریشهها و جایگاه مقاومت در اندیشه سیاسی امام پرداخت.
وی با تأکید بر ایمان عمیق امام خمینی (ره) به آیه شریفه «وَلَنْ تَرْضَی عَنکَ الْیَهُودُ وَلَا النَّصَارَی حَتَّی تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ»، گفت: دستاورد مهم باور عمیق و عرفان علویِ امام، مقاوم بودن در راه حق است؛ امام پیش از دعوت مردم به مقاومت، خود مظهر کامل آن بود.
رحیمیان افزود که این استواری و ثبات عقیده امام (ره) در طول بیش از چهل سال، از نخستین بیانیه سیاسیاش تا پایان عمر، پایه اصلی شکلگیری و رشد مقاومت بوده است.
امام خمینی (ره)؛ طلایهدار مقاومت اسلامی؛ از نجف تا فلسطین
وی تاکید کرد: برخی از مقاطع قیام امام خمینی (ره) برای امروز نیز درسآموز است، چرا که شرایط امروز بسیار پیچیدهتر و تکلیف ما سنگینتر از دوران رضاخان است و دشمن با ابزارها و روشهای متنوعتری به مقابله با دین پرداخته است.
رحیمیان با اشاره به نقش امام خمینی (ره) در ترسیم راه مقاومت گفت: امام به روشنی نشان داد که راهی جز مبارزه و شکست دادن دشمن، مخصوصاً آمریکا، وجود ندارد؛ راهی که نتیجهاش یا شهادت است یا پیروزی که هر دو پیروزی محسوب میشود و از چنین اندیشهای بود که جریان حزبالله شکل گرفت و مقاومت در منطقه توسعه یافت.
روحانی: امام خمینی (ره) مبارزه را آگاهانه آغاز کرد و با صلابت در برابر رژیم پهلوی ایستاد
حجتالاسلام والمسلمین سیدحمید روحانی نیز طی سخنانی با موضوع «نقش امام خمینی (ره) در سیر تطور مبارزه با صهیونیسم در حوزههای علمیه»، به بررسی جایگاه امام خمینی(ره) در این مسیر پرداخت و تأکید کرد که امروز حوزههای علمیه با خطری جدی مواجهاند که خودیها و دشمنان در قالبی هماهنگ تلاش میکنند امام را تحریف کنند.
وی با اشاره به آیه مبارکه «قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَی وَفُرَادَی» که امام خمینی (ره) در سال ۱۳۲۳ شمسی در آغاز بیانیه سیاسی خود مطرح کرد، گفت: امام (ره) ابتدا این توصیه قرآنی را در درون خود به اجرا گذاشت و هر گام و فریاد او برای خدا بود. دور شدن از این اصل باعث لغزش امروز برخیها شده است.
روحانی، امام خمینی (ره) را فردی جامعهشناس، جهانشناس و زمانشناس توصیف کرد و گفت: امام به خوبی میدانست که شرایط برای آغاز نهضت اسلامی فراهم شده و این حرکت به پیروزی خواهد رسید. ایشان مبارزه را آگاهانه آغاز کرد و همراه با ملت حرکت نمود.
این مورخ تأکید کرد که امام خمینی (ره) معتقد بود برای نجات اسلام و ایران از اضمحلال باید رژیم پهلوی را سرنگون کرد، زیرا قدرت واقعی از آن مردم است نه سلاح و زور. روحانی ادامه داد که امام با سخنرانیها و اعلامیههای خود ملت را تربیت و آماده مبارزه کرد.
امام خمینی (ره)؛ طلایهدار مقاومت اسلامی؛ از نجف تا فلسطین
وی با بیان اینکه امام (ره) اهل مقاومت بود و در هیچ مقطعی عقب نشینی نکرد و ناامید نشد، افزود: در جریان جشنهای شاهنشاهی، برخی از علما نسبت به پیروزی در مقابل رژیم پهلوی ناامید شده بودند، نزد امام رفتند و گفتند بهتر است که یک آوانسی به رژیم بدهیم و یک آوانس هم بگیریم. آوانس رژیم به ما این باشد که مثلا مشروبفروشیها و مراکز فحشا جمع شوند و ما هم فعلا با رژیم مبارزه نکنیم. اما امام با صلابت پاسخ دادند که مبارزه لازم است و پهلوی باید برود.
روحانی، به شناخت و طرح خطر صهیونیسم توسط امام خمینی (ره) در دورهای پرداخت که بسیاری از چهرههای سیاسی آن زمان هنوز این تهدید را درک نکرده بودند. وی اشاره کرد که امام توانست موضوع صهیونیسم را به یک مسئله جهانی و انسانی تبدیل و ملتها را علیه آن بسیج کند.
وی همچنین به تهدید امروز حوزههای علمیه اشاره کرد و گفت: بزرگترین خطری که حوزه را تهدید میکند بیماری خودخواهی و دنیاطلبی است که دشمنان نیز از همین مسیر وارد شدهاند تا راه امام را تحریف کنند.
روحانی هشدار داد کسانی که در لباس خودی امام خمینی (ره) را تخریب میکنند، راه خود را گم کردهاند، چرا که امام (ره) هیچگاه دنبال مقام و شهرت نبود و از سنین نوجوانی با خودسازی همراه بود.
روحانی بر ضرورت شناخت دقیق امام خمینی (ره) و تداوم مسیر اصیل ایشان تأکید کرد و گفت: تنها با بازگشت به اصول و راه امام (ره) است که میتوانیم از لغزشها جلوگیری کنیم و انقلاب را به سرانجام رسانیم.
نجفی: فلسفه سیاسی بومی و انقلابی امام خمینی (ره)، کلید پیروزی انقلاب اسلامی است
موسی نجفی نیز در سخنانی با موضوع «مقاومت، کابوس نظام سلطه و استکبار» به بررسی دلایل موفقیت انقلاب اسلامی ایران در دهه ۵۰ پرداخت و گفت: «چرا امام در دهه ۴۰ نتوانست انقلاب را به پیروزی برساند اما در دهه ۵۰ این موفقیت محقق شد؟ چرا مردم در دهه ۴۰ حقیقت گفتههای امام را درنیافتند؟»
وی با تشریح تمایز میان نظریه سیاسی و فلسفه سیاسی پاسخ داد: نظریه سیاسی بیشتر به بحرانها ناظر است و در این سطح، واکنشها انفعالی است، اما فلسفه سیاسی فعال است و نقش سازنده دارد. در دهه ۴۰ قیام امام بیشتر در مرحله نظریه سیاسی بود و با مسائل نظام شاهنشاهی و انجمنهای ایالتی مواجه بود که مردم آن را درک نمیکردند.
نجفی مهمترین ویژگی فلسفه سیاسی امام را نظریه ولایت فقیه دانست و ادامه داد: «امام خمینی (ره) هرگز به مبارزه مسلحانه یا مبارزه طبقاتی اعتقاد نداشت. در دهه ۴۰ به دلیل سر و صدای زیاد نظریههای چپ، مردم نمیتوانستند سخنان امام (ره) را ببینند و درک کنند.
وی افزود: در سال ۵۷ نفوذ اندیشههای چپ کاهش یافت، جریانهای چپ پراکنده شدند و همزمان اندیشههای دینی به برکت تلاش متفکرانی مانند شهید مطهری عمیقتر شد. فلسفه سیاسی ولایت فقیه امام هم پختهتر گردید و مردم فهمیدند که پس از سرنگونی رژیم پهلوی، جایگزینی معنادار و مستحکم وجود دارد.
امام خمینی (ره)؛ طلایهدار مقاومت اسلامی؛ از نجف تا فلسطین
نجفی درباره اهمیت نظریه ولایت فقیه گفت: این نظریه هیچ معادل و ما به ازایی ندارد و یکی از نکات برجسته آن، بومی بودن و استقلال فلسفه سیاسی آن است. یکی از آفات نهضتهای اسلامی، نداشتن نظریه و فلسفه سیاسی است؛ به همین دلیل اخوانالمسلمین مصر نتوانست نظریه اجتماعی خود را به فلسفه سیاسی ارتقا دهد، اما امام خمینی (ره) این کار را کرد و مردم به درک روشنی رسیدند.
وی درباره تکامل نظریه امام (ره) اظهار داشت: نظریه امام خمینی (ره) در دهه ۴۰ نظریه ضد بحران بود که طی ۱۵ سال تکامل یافت و به فلسفه سیاسی تبدیل شد؛ فلسفهای که فراتر از واکنش به بحران است و نقش فعال دارد.
نجفی، توانایی امام خمینی (ره) در ارتباط با مردم را نکته مهم دیگری خواند و افزود: فلسفه سیاسی امام بود که انفعال را کنار زد. مارکسیستها نمیخواستند انقلاب از انحصار آنان خارج شود، اما امام (ره) وقتی بخواهد با سکولاریسمی که در عالم وجود دارد روبرو شود ذات مواجههاش انقلاب است. مرحله نظام و تمدن فلسفه سیاسی او هم انقلابی است. فلسفه سیاسی امام ذاتا دینی و انقلابی است و در هنگام تقابل با سکورالیسم حتما تقابل پیدا میکند و آن را به چالش میکشد.
وی در پایان با اشاره به سخنانی از شهید مطهری تاکید کرد که این انقلاب هدیه غیبی الهی به مردم است و تداوم آن نیز به ایمان به غیبی بودنش وابسته است.
انقلاب اسلامی برآمده از حوزه است و برای تداوم آن، حوزه باید انقلابی بماند
در ابتدای این همایش، حجتالاسلام والمسلمین حسین ارجینی، قائممقام دبیر همایش، در بخشی از سخنان خود به نقش حوزههای علمیه در پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی پرداخت و گفت: انقلاب اسلامی برآمده از حوزه و محصول حوزه است. با ظرفیتسازی علمای معاصر و پرچمداری امام خمینی(ره)، این انقلاب به پیروزی رسید و ادامه آن نیز با رهبری حکیمانه مقام معظم رهبری حفظ شده است.
وی افزود: رهبر معظم انقلاب فرمودهاند اگر بخواهیم نظام اسلامی، انقلابی و پایدار باقی بماند، باید حوزههای علمیه نیز انقلابی بمانند. اما متأسفانه تلاشهای زیادی برای جداسازی فضای حوزه از انقلاب انجام میشود.
ارجینی با اشاره به دغدغههای موجود در فضای حوزه خاطرنشان کرد: این نگرانیها ما را به فکر تأسیس تشکلی منسجم در فضای حوزه انداخت تا بتوانیم از ارزشهای انقلاب دفاع کنیم و آنها را به درستی تبیین نماییم. لذا انجمن تاریخ معاصر و انقلاب اسلامی در بهمن ماه ۱۴۰۳ تاسیس شد و این همایش اولین اقدام رسمی این انجمن تازه تأسیس است.
…………………………