سومین مراسم سالگرد ارتحال آیه العظمی محقق کابلی جمعه ۲۲ جوزا 1401با حضور رئیس شورای علمای افغانستان ایه الله صالحی، آیه الله فاضل بهسودی و صدهاتن از مقلدان و دوستداران آیه الله فقید در مسجد امام حسن عسکری ع شهر قم برگزار گردید.
در این مراسم که از سوی دفتر معظم الله دایر شده بود نمایندگان دفاتر وبیوت آیات عظام فیاض، صافی گلپایگانی، علوی بروجردی، علوی گرگانی، شیخ جواد فاضل، آیه الله حکیم، دفترتبیان و . . نیز حضور داشتند.
جلسه با قرائت قرآن کریم توسط آقای فروغی قاری معروف کشور آغاز گردید. و پس از آن به ترتیب نمایندگان انجمن طلاب افغانستان و دانشجویان افغانستانی دانشگاه های قم بیانیه های خود را ایراد کردند. در ادامه جلسه یکی از مداحان اهل بیت با توجه به مناسبت ایام دهه کرامت و ارتحال آیه الله کابلی به ارائه برنامه پرداخت. حجه الاسلام علی بابا احمدی از اعضای دفترآیه الله، فرازهای از زندگی نامه آیه الله کابلی را که از سوی ستاد برگزاری مراسم تهیه شده بود برای حضار قرائت نمود.
پس از آن بیانیه آیه الله فاصل بهسودی جانشین و سرپرست دفترآیه الله کابلی توسط نماینده ایشان قرائت گردید. آیه الله فاضل ضمن تأکید بر برجستگی های علمی ،فقی، اخلاقی و اجتماعی به نکاتی مانند توجه به علم آموزی و دانش، نقش و سهم زنان در اداره خانواده و جامعه، نشاط علمی بین طلاب و دانشجویان و وحدت و همدلی بین آحاد مردم از جمله مهاجران اشاره کرد که آیه الله کابلی در حیات علمی اجتماعی خود بر آنها تأکید داشتند.
در ادامه جلسه حجت الاسلام جوادی غزنوی سخنران جلسه به ایراد سخن پرداخت و ویژگی شخصیتی، علمی و اجتماعی آیه الله کابلی را تبیین کرد. وی در ابتدای سخنان خود ارتحال آیت الله کابلی را به حوزه های علمیه، شیعیان افغانستان، مهاجران ، فرزندان و جانشین آیه الله کابلی،آیت الله فاضلی بهسودی تسلیت گفت.
وی در ارتباط با شخصیت آیه الله کابلی عنوان کرد که به شکل بارز، روشن و صریح یک عالم به تمام معنا و یک فقیه جامع الشرایط بود. او فقیهی بود که فقه آل محمد (ص) را با صداقت نگاشت و تدریس کرد. جوادی غزنوی آیه الله کابلی را امتداد و استمرار فقهای ماضی و در ادامه بزرگانی چون محقق حلی، محقق کرکی، شیخ طوسی، صاحب جواهر، آخوند هروی خراسانی و . . . برشمرد. وی افزود که امتداد و حیات فقه جعفری و امامیه مرهون تلاش همه فقهای ماضی است که آنان توانستند با مرارت، تلاش، کوشش و جهد آن را به فقهای معاصر منتقل کنند. وی آیه الله محقق کابلی را نیز جزء همین فقهای معاصر بر شمرد که میراث دار فقه و فقاهت بوده و کوشیده است تا با تلاش و جد و جهد، تدریس، کتابت و تربیت شاگردان مبرز وظیفه خود در حفظ میراث فقهی شیعه و امامیه و انتقال آن به آیندگان را به احسن و جه انجام دهد.
وی در ادامه سخنان خود یک وجه تمایز غالب که بین فقهای ماضی و فقهای معاصر مانند آیه الله کابلی وجود دارد را بیان کرد. از دید جوادی غزنوی فقهای معاصر نسبت به فقهای ماضی یک سرو گردن بالاتر و از جامعیت علمی بیشتری برخورداراند، چرا که فقهای معاصر نظیر آیه الله کابلی نسبت به فقهای ماضی از نعمت آگاهی و احاطه بر علوم و دانش های جدید برخوردارند که این امر نوعی جامعیت را به دنبال می آورد.
وی در بخشی دیگر از سخنان خود در مورد شخصیت آیه الله کابلی بیان کرد که اعتبار علمی و فقهی آیه الله کابلی در امتداد اعتبار علمی و فقهی علمای گذشته و بزرگانی چون ابوخالد کابلی و دیگر اصحاب دانشمند ائمه معصومین علیهم السلام است
و همانگونه که ما علمیت و اعتبار فقهای پیشین را قبول داریم باید به فقه و فقاهت و علمیت آیت الله کابلی نیز اعتماد و باور داشته باشیم.
سخنران جلسه درقسمت دیگری از سخنان خود آیه الله کابلی از فقهایی دانست که در کنار علمیت و فقاهت از ویژگی عدالت نیز برخوردار بود. و این چیزی بود که خود آیه الله کابلی به صراحت به آن اذعان داشت و معتقد بود که اگر امر دایر بین فقیه اعلم و فقیه غیراعلم اما عادل باشد، ایشان ترجیج شان مجتهد عادل غیر اعلم و تقدم وی بر فقیه اعلم بود، چرا که نیاز امروز دنیا و جامعه ما را عدالت می دانست. به باور آیه الله کابلی ظلم و استبداد یک فقیه ظالمانه تر از ظلم یک حاکم ظالم بود.
جوادی غزنوی ویژگی دیگر آیه الله کابلی را که تکمیل کننده وجه عدالت خواهانه شخصیت ایشان بود، بیزاری از تبعیض و گرایش های کور قومی ، نژادی و گروهی اعلام کرد. وی به نقل از آیه الله کابلی اعلام کرد که از نظر آیه الله کابلی حتی در مقام تقلید اگر مقلدی، مجتهدی را به خاطر همشهری، هم نژاد، هم گروه و هم حزبی بودن ترجیح دهد و از او تقلید بکند، تقلیدش باطل و حرام است.
وی در قسمت دیگری از سخنانش آیه الله کابلی را مجتهدی راهگشا و جامع برشمرد و بیان کرد که آیه الله کابلی مجتهد احتیاطی نبود. چرا که باور داشت فقیه باید چاره ساز باشد باید راهکار برای مقلد خودش ارائه کند و مشکل را حل کند. ایه الله کابلی گرچه فقیهی احتیاطی نبود اما در برخی مسائل مانند نقش بازی کردن زنان، اجتهاد یا قضاوت آنان سخت گیربود.
آیت الله کابلی به دلیل آنکه هم سابقه جهاد و مبارزه با ظالمان داشت و هم به خاطر آنکه فقیهی مبارز و جامع بود را میتوان یک فقیه جامع و جهانی دانست.
وی در بخش دیگری از سخنان خود برتاثیر هجرت بر فتاوای علماء و مجتهدان اشاره کرد و به حدیثی از وسایل الشیعه در این باب استناد کرد. به نظر جوادی غزنوی چون آیه الله کابلی فقیهی بود که هم بخاطر کسب علم و هم بخاطر مبارزه سیاسی و مسائل اجتماعی مکرر در مکرر هجرت کرد و هرجایی به عنوان مهاجر اقامت داشت، این امر بر شخصیت و فتاوای ایشان هم تأثیرگذار بود. جوادی غزنوی براساس روایت ” فأقدمه هجرتا” ایه الله کابلی را فقیهی مقدم بر فقهائی دانست که فاقد تجربه هجرت اند و یک جا ساکن و مستقرند.
