اعراب مسلمان با گذشت چند دهه از آغاز فتوحات، به قدرت فراگیری در جهان آن روز تبدیل شدند. این موضوع سبب شکل‌گیری هویت عربی به‌مثابهٔ هویتی برتر از دیگر ملل و اقوام شد و به‌ویژه در عصر امویان با نگاه قومگرایانه آمیخت و به‌مرور زمان به رویارویی جوامع اسلامی غیرعرب با الگوی قومگرایی دینی عربی انجامید. جریان فاتح کوشید با ابزارهای مشروعیت‌ساز نگاهی تقدس‌آمیز به تبار عرب ببخشد و در این میان، احادیث اسلامی نقش بسیار پررنگی را ایفا کردند. دایرهٔ عملکرد ادبیات عربی نیز با تقدسی که از عربی‌بودن زبان قرآن یافته بود، توانست ضمن دفاع از هویت عربی به مقابله با سایر هویت‌های نژادی برخیزد. پژوهش حاضر با توصیف و تحلیل داده‌های کتابخانه‌ای و در راستای دستیابی به فرایند قومگرایی، به سبک‌شناسی احادیث و استفادهٔ ابزاری از ادبیات پرداخته است. یافته‌های پژوهش از این قرار است که قومگرایی عربی طی فرایندی چندمرحله‌ای با استفاده از ابزارهای مشروعیت‌ساز و ساخت مفاهیم جدید تقدس‌آمیز، از رویهٔ تقدس حدیث در قالب‌های مختلفی بهره برده است تا برتری قومیت خود را در میان جامعهٔ مسلمانان جا بیندازد. در این زمنیه از ابزارهای ادبی و زبانی مانند ضرب‌المثل و… نیز بهره گرفته شد.
