پرسش :
نام یا لقب چه اشخاصی در قرآن آمده است و به چه دلیل؟ (منظور چه ویژگی خاص یا اعمالی انجام داده بودند که در قرآن از آنان یاد شده است؟)
پاسخ :
جدای از نام پیامبران و سرگذشت آن ها و پادشاهان زمانه آن ها، برخی افراد نیز در قرآن به اسم، آورده شده اند. اگر بخواهیم همه نام را بیاوریم، در این نوشتار نمی گنجد لذا به نام های پیامبران و پادشاهان آن ها نمی پردازم و فقط به افراد دیگر اشاره می کنم.
«آزر»؛ در آیه 74 سوره انعام نام او آمده است. طبق نظر مشهور مفسران، «آزر» نام عموی حضرت ابراهیم بوده که بعد از مرگ پدرش سرپرستی ابراهیم را بر عهده داشته است. مجادلاتی بین حضرت ابراهیم و آزر هست که قرآن در آیات مختلفی به آن ها پرداخته است.
«زید»؛ پسر خوانده پیامبر بوده و در آیه 37 سوره احزاب به موضوع طلاق همسرش و ازدواج پیامبر با همسرش اشاره شده است. این ازدواج به دستور خداوند بوده تا یک سنت غلط و اشتباه در آن زمان اصلاح شود.
«ابی لهب»؛ کنیه یکی از عموهای پیامبر است که همیشه با پیامبر دشمنی و مخالفت می کرد و ایشان را زیاد اذیت می کرد و تا آخر عمر هم ایمان نیاورد. نامش یک بار و در سوره «مسد» آمده است.
«ذو القرنین»؛ «ذو القرنین» به معناى «صاحب دو شاخ» است و از این جهت او را بدین نام خوانده اند که به شرق و غرب جهان دست یافت، یا دو قرن حکومت کرد و یا این که در دو طرف سر او برآمدگى بود و یا تاج مخصوص او دو شاخک داشت.
قرآن کریم صفات و کارهاى برجسته اى از ذوالقرنین حکایت کرده و در احادیث اهل بیت (علیهم السلام) نیز آمده است که «او پیامبر نبود بلکه بنده صالحى بود.»
«سامری»؛ او کسی است که وقتی حضرت موسی برای دریافت تورات به کوه طور رفته بود، در غیاب او سوء استفاده کرد و بنی اسرائیل را فریب داد؛ بنی اسرائیل فریب خوردند و برخی به گوساله پرستی روی آوردند.
«قارون»؛ قارون نام یکى از ثروتمندان قوم بنى اسرائیل، از بستگان نزدیک موسى (عمو یا پسر عمو یا پسرخاله) و مردى دانشمند بود و آگاهى خوبى از تورات داشت. او در آغاز از مؤمنان بود، ولى مستى ثروت کمکم او را به آغوش کفر و مبارزه با پیامبر خدا کشانید، و او به صورت عبرت آموزى نابود شد تا درسى براى همه قارون صفتان جهان باشد.
«هامان»؛ وزیر و فرمانده نظامى فرعون بود که الگوى کسانى است که همکار و یاور ستمکاران مى شوند و بر نیروى نظامى خویش تکیه مى کنند. آرى؛ سرانجام او نیز غرق شد.
«لقمان»؛ نام او در سوره ای به همین نام و در آیات 12 و 13 آمده است. روایات تصریح دارد که او انسان شایسته ای بود ولی پیامبر نبود.
