آراء المستشرقين حول القرآن الكريم و تفسيره نوشته دكتر عمر بن ابراهیم رضوان، و زیر نظر مصطفی مسلم در خصوص ديدگاههاى مستشرقين پيرامون قرآن كريم و شبهاتى كه در این باره ايجاد كردهاند، نوشته شده است مطالب آن در چهار باب تهيه شده است.
ساختار
کتاب داراى یک مقدمه و 4 باب مىباشد و مجموعا داراى سيزده فصل است كه فهرست موضوعات آن به قرار زير است: باب مقدماتى: الاستشراق شامل شش بحث تعريف استشراق، اهداف استشراق، وسائل و ابزارهاى مستشرقين، يهود و استشراق، گروههاى مستشرقين و روشها و میزان بحث نزد مستشرقين باب اول: مستشرقين و نوشتههاى آن پيرامون قرآن فصل اول: آثار مستشرقينى كه در خصوص قرآن کتاب تألیف نمودهاند فصل دوم: آثار مستشرقينى كه در میان تأليفات خود، پيرامون قرآن مطالبى نوشتهاند باب دوم: نظرات و آراء مستشرقين پيرامون قرآن و مناقشۀ در آنها شامل هفت فصل: شبهات مستشرقين پيرامون مصادر قرآن كريم، شبهات مستشرقين پيرامون نص قرآن، شبهات مستشرقين پيرامون جمع قرآن، شبهات مستشرقين پيرامون مضمون آيات قرآن، شبهات مستشرقين پيرامون قرائتهاى مختلف قرآنى و شبهات مستشرقين پيرامون روش قرآن، و شبهات مستشرقین در مورد اعجاز قرآن باب سوم: مستشرقين و تفسير قرآن كريم شامل پنج فصل: تفسير اثرى و ديدگاه مستشرقين پيرامون آن، تفسير به راى و شبهات مستشرقين پيرامون آن، تفسير صوفيه و نظرات مستشرقين، تفسير قرآن از ديدگاه فرقههاى اسلامى و نظرات مستشرقين و تفسير قرآن در پرتو تمدن اسلامى
گزارش محتوا
در باب مقدماتى: استشراق را تعريف نموده، در باب اول آثار و نوشتههاى آنان پيرامون قرآن، در باب دوم، نظرات مستشرقين پيرامون قرآن كريم و جواب آنها و در باب سوم به نظرات مستشرقين پيرامون تفسير قرآن و روشهاى تفسيرى و شبهاتى كه دراينباره وارد كردهاند پرداخته است. مؤلف محترم سعى نموده است اشكالات مختلف مستشرقين را پيرامون قرآن كريم اعم از مصدر قرآن كه وحى است و يا مضمون و دلالت آيات و يا تفسير قرآن مطرح و پاسخ آنها را به طور مبسوط ارائه نمايد و در این زمینه، نظريه پردازان استشراق را معرفى و بعضى از کتابهاى تألیف شده توسط آنها را نيز معرفى مىنمايد و در بعضى از موارد لغزشگاههاى آنان و عوامل لغزش آنها را نيز بررسى نموده است. در بخشى ديگر از کتاب رابطۀ استشراق و يهود را مورد بررسى قرار داده و معتقد است كه يهود برای اهداف خود كه تضعيف اسلام و مقابله با اسلام مىباشد، استشراق را بهوجود آورده و آنرا تقویت نموده است.
ویژگىها
- در باب اول-فصل اول.کتابهایى را كه مستشرقين پيرامون قرآن تألیف نمودهاند، معرفى و خصوصيات آنها از قبيل: فصلهاى آن، ویژگىهاى کتاب-خصوصيات نویسنده، موضوع کتاب و… را بيان مىنمايد
- در فصل دوم همین باب:کتابهایى را كه مستشرقين تألیف نموده و در ضمن آن به مسائل قرآنى پرداخته و شبهاتى را ايراد نمودهاند، معرفى مىنمايد
- در باب دوم-فصل اول، شبهات مستشرقين پيرامون قرآن كريم را مطرح و ضمن دسته بندى، آنها را پاسخ مىدهد كه نكات مهم آن عبارتند از: مصادر مختلفى كه مستشرقين برای قرآن مطرح نمودهاند همچون:يهوديت، نصرانيت، حنفاء و..كه با بيان ادله منشأ شبهۀ آنها را نيز بيان نموده است.
- در باب مقدماتى:پس از تعريف استشراق، عوامل رشد و نموّ آن را كه عبارتند از:عوامل دينى، سياسى و اقتصادى، توضيح مىدهند
- در بحث سوم از باب مقدماتى:به معرفى ابزارهایى كه مستشرقين برای رسيدن به اهداف خود استفاده نمودند مىپردازد كه عبارتند از: تألیف کتاب، تألیف دائرةالمعارف، ترجمه کتابهاى اسلامى به زبان خودشان، ايجاد مطبوعات شرقى، ايجاد مؤسسات تعليماتى و…
- در فصل چهارم باب دوم:شبهات مستشرقين پيرامون حروف مقطعه مبنى بر لغو و بىفايده بودن این حروف و… را مطرح و پاسخ آنها را بيان مىنمايد.
- فصل هفتم از باب دوم.شبهات مستشرقين پيرامون اعجاز قرآن مبنى بر اينكه:آيات قرآن با یکديگر تعارض دارند و در آن موارد اختلافى وجود دارد و این نشانۀ آن است كه این کتاب از سوى خدا نيست، را مطرح و پاسخ آنها را از سه جهت: فصاحت و بلاغت، مشتمل بودن قرآن بر اخبار غيبى و نبودن اختلاف در آن، پاسخ مىدهد.
- در باب سوم، فصل اول:شبهات مستشرقين پيرامون تفسير بالمأثور را مطرح و منشأ ديدگاه آنان كه معتقد به ضعف اخبار و روايات مىباشند، را ذكر مىنمايد
- در همین فصل، طعنههایى را كه مستشرقين به ابن عباس و شاگردان او و روش تفسيرى آنان، زدهاند بيان و پاسخ مىدهد.
