آخرین کتاب آسمانی و امانتِ گران‌سنگ پیامبر عظیم‌الشأن اسلام(ص)، قرآن کریم، به زبان عربی نازل شده است تا ضمن آشنایی با این زبان، زمینه تعقل و اندیشه در مضامین و پیام‌های بلند آن فراهم آید.
میراث ماندگار از اهل بیت رسالت(عهم)که مفسران حقیقی کلام وحی می‌باشند نیز به زبان عربی است؛ بدین جهت ضرورت آشنایی با این زبان برای انسان‌های معتقد به مکتب نورانی اسلام، امری بدیهی جلوه می‌کند و برای نیل به این هدف مقدّس، بایستی با «علوم ادبی» آشنا شد.
از میان علوم چهارده‌گانه ادبی، «علم نحو» از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ چرا که از طرفی این علم از جهت وضع، منسوب به امیر بیان، مولای متقیان علی(ع) بوده و از جانب دیگر گستردگی، کارآمدی و اهمّیت مباحث این علم در مقایسه با علوم دیگر به اندازه‌ای است که علوم ادبی دیگر، تحت الشعاع «علم نحو» قرار دارند؛ زیرا که چگونگی ارتباط کلمات با یکدیگر و تعیین نقش و حرکت آخر آنها بر عهده این علم گذارده شده است. با عنایت به گستردگی و اهمّیت علم نحو، فراگیری آن به صورت آرام آرام و طی چند مرحله، امری ضروری است. کتاب حاضر، حلقه اوّل از حلقه‌های سه گانه مباحث نحوی در مجموعه «زبان قرآن» است که نقش پایه‌ای نسبت به دو حلقه بعد دارد؛ و تسلط نسبی بر ترجمه آیات و روایات و ترکیب آنها و همچنین خواندن متون عربی، از ثمرات آموختن این کتاب است.
در تنظیم کتاب حاضر با توجه به مقدماتی بودن آن، سعی شده است که:
۱. مباحث با سهولت و روانی ارائه گردد؛ به طوری که استادان محترم با کمترین زحمت می‌توانند مجموع مباحث هر درس را به راحتی آموزش دهند.
۲. وجود ترتیب منطقی میان مباحث و کلاسیک بودن آنها و داشتن تنظیم و دسته‌بندی مناسب همراه با نمودار از ویژگی‌های این کتاب است.
۳. تأکید بر ترکیب آیات و روایات و جمله‌های عربی از درس‌های آغازین کتاب برای رسیدن به یکی از اهدافِ مهمِ علم نحو می‌باشد که آن هدف «قدرت یافتن بر ترکیب» جمله‌های عربی است و این توانایی نیز طی مرور زمان و با انجام تمرین‌های مناسبِ ترکیبی حاصل می‌شود؛ بنابراین سعی شده است که به طور شایسته‌ای این هدف در خلال آوردن ترکیب در متن درس‌ها و یا پرسش و تمرین‌های مناسب تأمین گردد.
لازم به یادآوری است که استادان محترم به هیچ وجه بیش از مقداری که درباره کلمات و جملات _ هنگام ترکیب _ آمده است، بحث ننمایند تا ذهن محصّلان و دانشجویان مشوّش نگشته و احساس دشواری در فهم مباحث نحوی ننمایند.
۴. در این کتاب از ده‌ها آیه و روایت با مضامین بلند، به عنوان تمرین استفاده شده است، و این موجب می‌شود تا دانشجو و محصّل زبان قرآن، در خلال آشنایی با قواعد نحو، با واژه‌ها، مضامین و محتوای آیات و روایات اُنس بگیرد و همگام با آموختن نحو، قرآن و حدیث را نیز بیاموزد. در گزینش و انتخاب آیات و روایات نیز سعی شده است که شرایط و نیازهای روحی و تربیتی جوانان در نظر گرفته شود.
یادآور می‌گردد که این کتاب با توجه به تنظیم ویژه خود، مقدمه خوبی برای خواندن کتاب‌های «مبادئ العربیة جلد دوم» و کتاب «الهدایة» می‌باشد.
نکته‌ها و یادآوری‌ها:
۱. با توجه به تأثیر شگرف پیش مطالعه قبل از حضور در کلاس و مباحثه درس‌ها، ضروری است که دانش پژوهان عزیز نسبت به دو امر مذکور، اهتمام ویژه ورزیده و استادان محترم نیز از هرگونه راهنمایی و تشویش و نظارت بر اجرای آنها دریغ نورزند.
۲. بر کسی پوشیده نیست که تمرین و مرور مباحث، نقش اساسی در فراگیری هر زبان از جمله عربی دارد بدین جهت قدماء گفته‌اند: الدَّرسُ حرفٌ و التَّکرارُ ألفٌ (درس یک‌بار و تمرین و تکرار، هزار بار)؛ لذا بدون حل کامل پرسش و تمرین‌های هر درس در دفترهای ویژه، هیچ‌گاه نباید به درس بعد منتقل شد و در پایان هر بخش مناسب است که استادان محترم با اختصاص حداقل یک جلسه برای حل پرسش‌ها و تمرین‌های عمومی و مرور دروس گذشته، بر فهم و غنای معلوماتِ دانش‌پژوهان بیفزایند.
۳. از آنجا که هدف نهایی از آموزش زبان عربی، آشنایی با دستورات روح بخش اسلام و فهم دقیق متون و منابع دینی است، شایسته است که استادان محترم ضمن ترجمه آیات و روایات به توضیح و تبیین نکات اخلاقی و تربیتی آنها نیز بپردازند.
در پایان ضمن آرزوی توفیق روزافزون از درگاه احدیّت برای پویندگان طریق هدایت، از خوانندگان گرامی صمیمانه تقاضا داریم نظرات و پیشنهادهای خود را به آدرس ناشر ارسال دارند و ما را رهین لطف خویش قرار دهند.
