از منابع دینی به دست می‌آید كه خداوند خود را “رازق” و “رزّاق” معرفی كرده است. در چند جای قرآن روزی رساندن به خدا نسبت داده شده است. همچنین در قرآن تأكید گردیده است: «ما مِنْ دابَّةٍ فِی الأرضِ اِلّا عَلَی اللهِ رِزقُها»؛ (۱) «هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست، مگر آن كه روزی او بر عهده خداست».
اما آیا ضمانت الهی در رسانیدن روزی، مطلق است یا دارای شرایط و ویژگی‌هایی خاص؟
منظور از رازقیت خداوند، رازقیتی مطلق و خارج از سنت‌ها و قوانین عالم نیست؛ به عنوان مثال، خداوند در قرآن فرموده: «بخوانید مرا، شما را اجابت می‌كنم».(۲) ولی چه بسیار دعاهایی كه هیچ گاه به مرز اجابت كامل نمی‌رسند؛ زیرا برای دریافت اجابت الهی باید شرایط و ضوابط خاصی را دارا بود.
ما معتقدیم كه خداوند روزی‌رسان است؛ اما بهره‌مندی انسانها در بیش‌تر موارد، معلول كار و تلاش و شرایط فردی و محیطی خود آنها است. قانون خلقت بر این نهاده شده كه هر كسی به اندازه سعی و تلاش خود بهره‌مند شود. كسی كه به تنبلی خو كرده باشد و به دنبال كسب روزی حلال بر نیاید، نمی‌تواند مانند دیگران از نعمتهای دنیوی برخوردار شود. آن كه كار و تلاش بیش‌تر می‌كند، بهره بیش‌تری هم نصیبش خواهد شد.
بنابراین، خداوند روزی‌رسان است؛ ولی نه بر خلاف جریان طبیعت و قوانین حاكم بر دنیا و بدون تلاش و كوشش فرد در كسب روزی.
پی‌نوشت‌ها:
۱. هود (۱۱) آیه ۵۵.
۲. غافر (۴۰) آیه ۶۰.
تفسیر و علوم قرآن
