استاد قربانعلی عرفانی فرزند محمد ابراهیم، در سال ۱۳۲۳ در منطقه‌ی «سیاه دره» در ولسوالی یکاولنگ ولایت بامیان به دنیا آمد. ایشان تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش نزد شیخ موسی کلانی انجام داد و در سال ۱۳۴۶ برای ادامه تحصیلات عالی به نجف اشرف در عراق رفت و تا سال ۱۳۵۹ در آنجا به سر میبرد. وی در دوران تحصیل در نجف اشرف در جلسات درس آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی، آیت‌الله سید محمدباقر صدر، امام خمینی و آیت‌الله سید مصطفی خمینی شرکت میکرد.
استادعرفانی از جمله شخصیت‌های مبارز شیعه بود که در نجف اشرف با جمعی طلاب افغانی مانند سید غلام‌حسین موسوی، شهید شیخ عبدالحسین اخلاقی و … فعالیت سیاسی می‌کردند و گاهی در رابطه با بعضی مناسبت‌ها به‌نام «طلاب علوم اسلامی افغانستان» اطلاعیه می‌دادند. اولین کار آن‌ها انتشار اعلامیه‌ای در حمایت از سقوط رژیم سلطنتی و تأسیس نظام جمهوری توسط داوودخان در افغانستان بود. همچنین، عرفانی و رفقایش دستهی سینه زنی افغانی را به‌نام «الجاریه‌الافغانیه – شباب‌الهزاره» راهاندازی کردند که به عنوان یک حرکت سیاسی تلقی شد.
با وقوع کودتای کمونیستی در افغانستان دغدغه بزرگی برای استاد عرفانی بوجود آمد. خود استاد عرفانی در تشریح آن دوران میگویند: «همان سالی که در افغانستان کودتا شده بود من در عراق بودم عدهای میگفتند؛ کمونیستها روی کار آمدند و عدهای دیگر میگفتند شیعیانی مثل سلطانعلی کشتمند و سید داوود مصباح که در آن زمان والی بامیان بود روی کار آمده اند. این در حالی بود که طلاب افغانستان خوشحال بودند، اما از آنجایی که ما با دستگاه حضرت امام خمینی (ره) در ارتباط بودیم و به دنبال یادگیری مسائل سیاسی از ایشان بودیم فهمیدیم که نظامی که در افغانستان روی کار آمده وابسته به شوروی سابق و نظام مارکسیستی – کمونیستی است ما این نظام را نفی میکردیم و غیراسلامی میدانستیم؛ و میگفتیم درست است که سلطانعلی کشتمند یک بچه هزاره و شیعه است اما یک خلقی و کمونیست است. خوب جالب اینجا بود که خیلی از طلبهها اصلا نمیدانستند که کمونیست یعنی چه؟ و هنگامی که ما در جلسات علیه کمونیستها صحبت میکردیم همین طلاب به ما اعتراض می‌کردند که ما بالاخره نفهمیدیم که شما کدام طرفی هستید و چه کار میکنید؟ یک روز علیه ظاهرشاه هستید، یک روز علیه داوودخان و حالا هم علیه نظامی هستید که یک بچهی هزاره مثل کریم میثاق در آن حضور دارد اصلا شما چه کاره هستید؟»
پس از وقوع کودتای کمونیستی استاد عرفانی به همراه سید غلام‌حسین موسوی و شهید شیخ عبدالحسین اخلاقی نزد امام خمینی(ره) رفته و درباره نظام کمونیستی بر سر کار آمده از ایشان کسب تکلیف نمود. امام خمینی(ره) ایشان را به درس خواندن و توجه به مسؤولیت فرهنگی و همچنین ارتباط با دیگر طلاب خارجی از جمله طلاب ایرانی، پاکستانی و عرب توصیه کردند.
با خروج امام خمینی از عراق و فشار دولت صدام بر فعالان سیاسی استاد عرفانی در سال ۱۳۵۷ به همراه عده ای دیگر از طلاب افغانی از عراق به ایران میآیند و در قم ساکن میشوند.
وی در قم با کمک افرادی همچون سیدحسین حسینی دره‌ی صوفی، ضامن‌علی واحدی، استاد شهید مزاری، میرحسین صادقی ترکمنی (پروانی)، مرحوم استاد یوسف واعظی، عبدالحسین اخلاقی، خادم‌حسین ناطقی و عزیزالله شفق، سازمان نصر افغانستان را در جهت مبارزه علیه رژیم کمونیستی تأسیس کردند. و همچنین نشریهای را با عنوان «پیام مستضعفین» از سوی این سازمان به نشر رساندند.
در ادامه پیروزی‌های مجاهدین در جبهههای جهاد و بوجود آمدن اختلاف‌های داخلی میان احزاب جهادی شیعه، آقای استاد عرفانی با استاد اکبری و سجادی لعلی برای تأسیس حزب وحدت اسلامی تلاش کردند. حزب وحدت تشکیل شد و احزاب دیگر به جز حرکت اسلامی افغانستان در آن ادغام شدند.
مرحوم عرفانی عضو شورای مرکزی حزب وحدت بودند و پس از فاجعه‌ی ۲۳ سنبله که حزب وحدت به دو جناح تقسیم شد ایشان در جناح استاد مزاری قرار داشتند. ایشان در سال‌های اخیر سمت رهبری حزب وحدت اسلامی ملت افغانستان و نماینده شهر کابل در ولسی جرگه (مجلس نمایندگان) را به عهده داشت.
از استاد عرفانی تا کنون چند اثر بجا مانده که از جمله «از کنگره تا کنگره»، « تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی بامیان» و «امام و انقلاب اسلامی افغانستان» می باشند.
قربانعلی عرفانی در ۳۰ مهر ۱۳۹۴ شمسی در ایران درگذشت. پیکر او را به افغانستان منتقل کردند و در مسجد باقرالعلوم که خود آن را تاسیس کرده بود، دفن کردند.
