به گزارش خبرگزاری شبستان؛ سید مرتضی حسینی شاهترابی، پژوهشگر تاریخ اسلام و سیره اهل بیت (ع) در خصوص شیوه های روشنگری امام رضا (ع) در مواجهه و پاسخ به شبهات عصر خود گفت:
شیوه های روشنگری امام رضا(ع) را در پاسخ به شبهات از زوایای مختلفی میشود بررسی کرد.
وی اظهار کرد: اگر به لحاظ نوع شبهه کنندگان بخواهیم تقسیم بندی داشته باشیم، شبهه کنندگان آن روز به دو دسته مسلمان و غیرمسلمان تقسیم میشوند. شبهه کنندگان مسلمان هم خودشان به دو گروه بزرگ شیعه و غیرشیعه تقسیم میشوند و فرقه های مختلفی مثل اهل حدیث، معتزله، واقفیه و نظایر آن را شامل میشوند. غیرمسلمانان هم به دو گروه اهل کتاب و غیراهل کتاب تقسیم میشوند.
وی ادامه داد: به تعبیر دیگر، آن حضرت (ع) یک سری مناظره های درون دینی دارد و یک سری مناظره های برون دینی. بر همین اساس، در مواجهه با هرکدام از این فرقه ها و گروههای اعتقادی شبهه کننده شیوه ی مناسب و متناسب با همان فرقه و گروه را انتخاب میکند.
استاد مدعو گروه تاریخ اسلام جامعه المصطفی العالمیه (ص) افزود: آن حضرت (ع) به طور عموم در مناظره با مسلمانان با تکیه بر دو منبع قرآن و سنت پیامبر (ص) سخن میگفت، به آیات قرآن و احادیث و سیره پیغمبر(ص) تمسک میکرد و استدلال عقلی می آورد و به باورها و نصوص مورد قبول مخاطب استناد میکرد.
حسینی شاهترابی در ادامه به مصداقی از این موضوع اشاره و تصریح کرد: برای مثال در رجال کشی؛ صفحه ۴۶۵، حدیث ۸۸۳ نقل شده است یکی از رهبران واقفیه به امام (ع) اشکال کرد و حضور نداشتن آن حضرت (ع) را به هنگام تغسیل و تکفین و تدفین پدرشان امام کاظم (ع) نشانه ای بر امام نبودن آن حضرت (ع) گرفت.
وی عنوان کرد: امام (ع) در جواب به تدفین امام حسین(ع) اشاره کردند و فرمودند: مگر به هنگام غسل امام حسین(ع)، امام سجاد (ع) در کوفه زندانی و اسیر ابن زیاد نبود؟ جواب داد: بله. ولی مخفیانه از زندان خارج شدند و خاکسپاری پدرشان را انجام دادند و برگشتند. حضرت (ع) فرمودند: آن خدایی که او را به این شکل آورد، آیا نمیتوانست مرا هم از مدینه به بغداد بیاورد، درحالی که من نه اسیر بودم و نه زندانی؟
وی بیان کرد: امام رضا (ع) در مواردی هم به سوء برداشتها و خطاهای معرفتی آنها اشاره میکردند و با مشخص کردن خطاهای معرفتی اتفاق افتاده در استدلالهای آنها، اشتباهاتشان را گوشزد میکردند. خصوصاً این خطاهای معرفتی را در برداشتهای نادرستی که از آیات قرآن و روایات مرتکب شده بودند، نشان میدادند.
پژوهشگر تاریخ اسلام و سیره اهل بیت (ع) با اشاره به شیوه مناظره حضرت (ع) با اهل کتاب تاکید کرد: ایشان در مناظره با اهل کتاب با رعایت انصاف و اصول اخلاقی مناظره، بدون مغالطه، به دور از تعصب و با تمسک به باورها و نصوص و گزارههای مورد قبول آنها گفتگو میکردند و به باورهای آنها توهین نمیکردند.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که امام رضا(ع) به مدعیان رویت و تجسیم خدا در دوره حیات خویش چگونه پاسخ می دادند، گفت: مدعیان رویت عموماً کسانی بودند که به ظواهر آیات تمسک میکردند و با استناد به گزارههای قرآنی مدعی رویت و تجسیم خدا میشدند. امام رضا(ع) در پاسخ به ادعای آنها به قرآن و آیات قرآنی تمسک میکردند و با توجه دادن آنها به خطاهای معرفتی و برداشتهای نادرستشان باطل بودن ادعای آنان را اثبات میکردند. همچنین در کتاب توحید شیخ صدوق، ص۴۷، باب التوحید و نفی التشبیه، حدیث دهم از ایشان نقل شده است: “هرکس که خداوند را به مخلوقاتش تشبیه کند او را نشناخته و هرکسی که گناهان بندگان خدا را به خداوند نسبت دهد، او را عادل ندانسته است.”
استاد مدعو گروه تاریخ اسلام جامعه المصطفی العالمیه (ص) در پایان خاطرنشان کرد: آن حضرت (ع) تشبیه و تجسیم و رویت خدا را نفی میکردند و با ارائه تفسیر درست و روشمند از آیات قرآنی، باور درست از توحید و خداپرستی را به پرسش کنندگان و طالبان فهم و معرفت عرضه میکردند.
انتهای پیام
