عالم دینی، مولف و مدرس حوزوی.
تولد و وفات
آیت الله شیخ میرحسـین صادقی ترکمنی معـروف بـه صادقی پروانی، سـال ۱۳۱۲ه. ش در «دره ترکمـن» از ولایت پروان افغانستان بـه دنیا آمد. او روز چهارشـنبه 11 حوت 1395ش در ۸۳ سـالگی، بـر اثـر بیمـاری، در شفاخانه سردار محمد داودخان در شـهر کابـل از دنیا رفت و 14 حوت در صحن مسجد قبا از شـهرک امیـد سـبز در غـرب کابـل دفـن شـد.
زندگی‌نامه
کودکی آیت الله پروانی در زادگاهش گذشت و او از سال 1320 ه.ش. به بعد زمستان‌ها در دره ترکمن به تحصیل و دیگر فصل‌های سال را به کار کشاورزی و فعالیت اقتصادی پرداخت. همین دوران درس‌هـای مقدماتـی و ادبیات عـرب را نـزد شـیخ غلام محمـد و سـید عوض‌علـی خوانـد و برای ادامـه تحصیل به کابـل کوچ کرد. یک مدت در کابل به تحصیل علوم دینی پرداخت و سال ۱۳۳۵ه.ش. بـه نجـف رفـت و در مدرسـه علمیـه نجـف صادقـی، متـون سـطح حـوزه را از آیـات عظـام مسـلم ملکوتـی، کاظـم تبریـزی و اسـدالله مدنـی آموخـت. صادقـی در درس خـارج فقـه و اصـول آیـت‌الله سـید ابوالقاسـم خویی و آیـت‌الله محمدباقر صدرشـرکت کـرد و سـال ۱۳۴۴ش بـه ولایت پروان بازگشـت.
سال ۱۳۵۳ ه.ق. با جمعی از طلاب روشنفکر گروه «روحانیت نوین» را تشکیل داد و یک سال بعد نام این گروه را به «حزب حسینی» تغییر داد.
صادقی پروانی سـال 1354ش به عراق، سـوریه، لبنـان، ایـران و عربسـتان سـفر کـرد. او در عـراق بـا امـام خمینـی(ره) و آیـت‌الله سـید محمدباقـر صـدر دیـدار و گفتگـو کـرد و امـام خمینـی به او وکالـت داد. همچنیـن صادقی با طلاب فعـال هموطـن و مقیـم نجـف و ایران مانند عبدالعلی مـزاری، قربان‌علی عرفانی، یوسـف واعظی، سـید حسـین حسـینی، جعفری و ناطقی آشـنا شـد و آنان را تشـویق به فعالیت بیشـتر در آن‌جا یا بازگشـت و همـکاری در کابـل کرد.
او در لبنـان بـا امـام موسـی صـدر، آیـت محمـد صادقـی تهرانـی، جلال‌الدیـن فارسـی و جمعی دیگـر از انقلابیـون شـیعه ملاقـات کـرد. گفتگـوی آنـان بـه تبـادل اطلاعـات و تجربیات درافغانسـتان و لبنـان و ایـران منجـر شـد. پروانـی از جلال‌الدین فارسـی که نماینـده امام خمینی(ره) بـرای ارتبـاط بـا جنبش‌هـای مسـلمان و مسـئول بخـش نظامـی جنبش امـل لبنان بود، درخواسـت کـرد بـرای آمـوزش نظامـی جوانـان افغانسـتانی در لبنـان بـا وی همـکاری کنـد و پس از بازگشـت به افغانسـتان، تعـدادی از طلاب و دانشـجویان داوطلـب را بـه لبنان فرسـتاد.
حـزب حسـینی در سـال ۱۳۵۵ش، نشـریه‌ای به‌نـام خـودش منتشـر کـرد، که آن را بـه «فلـق» تغییـر عنـوان داد. انتشـار این نشـریه نگرانی محمـد داود، رئیس دولت افغانسـتان را در پـی داشـت و آن را یـک «حرکـت مغولـی» نامیـد. او بـرای عالمـان مطـرح کابـل پیغـام داد کـه جلـوی فعالیـت ایـن گـروه به‌ویـژه رهبـر آن، میرحسـین صادقی گرفته شـود.
آیت الله صادقی پروانی نزدیک به سیزده سال تدریس و تبلیغ و فعالیت سیاسی کرد و پس از کودتای ۷ ثور ۱۳۵۷ه.ش. و درواقع، همزمـان بـا پیـروزی انقلاب اسلامی ایـران بـه ایـران مهاجرت کرد. او یکی از بنیانگذاران سازمان نصر بود که در تابستان 1358ه.ش. با انتشار اعلامیه‌ای در شهر قم و به نام «گروه نصر» اعلان موجودیت کرد. در امتداد همین فعالیتهای سیاسی و جهادی بود که سال 1359 ه.ش. به افغانستان بازگشت و سال 1368 ه.ش. میثاق وحدت را امضا کرد. او پـس از سـقوط کابـل و بـه قـدرت رسـیدن طالبـان، در سـال۱۳۷۶ه. ش به قـم هجـرت کـرد و پنـج سـال به افغانستان بازگشت و فعالیتهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خود را پیگیری کرد.
پروانـی بعـد از کنفرانـس بـن (آذر۱۳۸۰ش) در مقـام معـاون رئیـس اداره انتقالـی، بـرای جابجایـی قـدرت از حکومـت مجاهدیـن به حامد کـرزی، رئیس اداره انتقالـی، نقـش فعالـی داشـت. او همچنـان در لـوی جرگه (نشسـت سراسـری) اضطراری سـال1381ش و نشسـت همگانـی بـرای تدویـن قانـون اساسـی سـال 1382ش عضویت داشـت. در اولیـن دوره انتخابـات ولسـی جرگـه ۱۳۸۴ش شـرکت کرد و در کابل به رقابت پرداخت؛ ولی رأی کافی را نیاورد؛ ولی از دوره دوم ریاسـت جمهوری حامـد کـرزی (۱۳۸۸-۱۳۹۳ش) تـا پایـان حیاتش در دو دوره سـنای افغانسـتان عضویت داشـت.
فعالیتهای علمی و فرهنگی
آیت الله صادقی پروانی از همان اوان جوانی به فعالیتهای علمی و فرهنگی روی آورد که برخی از آنها عبارتند از:
1. تدریـس علـوم حـوزوی و ارتبـاط بـا جوانـان
آیت الله شیخ میرحسـین صادقی پروانی فعالیتهای علمی خود را در کابـل همـراه بـا تدریس ادبیـات عرب، منطـق، فقـه و اصـول بـرای طلاب جوان، تدریس تفسـیر و فلسـفه شـروع کرد کـه در آن روزگار کار تازه‌ای در کابـل بـود و با استقبال طلاب جـوان و دانشـجویان شـیعه روبه‌رو شد. به خصوص که در آن زمـان، گروه‌هـای چـپ و طرفـدار شـوروی در جامعه افغانستان فعال بودند و از بین جوانان کارگر، سـرباز و دانشـجو عضـو یا طرفـدار جـذب می‌کردند.
2. تأسـیس مسـجد امـام صـادق (ع)
آیـت‌الله پروانـی مسـجد امـام صـادق (ع) را در اوایـل سـال۱۳۵۰ه.ش. در منطقـه چنـداول شـهر کابـل بنیـانگذاری کرد، که بـه پایـگاه و محـل تجمع جوانان شـیعه و سـنی تبدیـل شد.
3. تأسـیس مـدارس علوم دینی
آیـت‌الله پروانـی چندیـن مدرسـه علـوم دینـی را در دره ترکمن ولایت پـروان و بهسـودِ ولایت وردک تأسـیس و مـورد حمایت‌هـای مـادی و معنـوی قـرار داد.
تألیفات
زن در اسلام
تفسیر قرآن
درسهایی از قرآن
تفسیر سوره فلق
تفسیر چهار قل
خاطرات (دو جلد)
گفتارهای معنوی (مجموعه خطبه‌های نماز جمعه)
تقریرات درس فقه
تقریرات درس اصول
تقریرات درس فلسفه
