این كتاب از دو بخش جامعه و تاریخ تشكیل شده است:
بخش اول: جامعه ۱-جامعه چیست؟ ۲-تقسیمات و قطب باندی‌های اجتماعی ۳- یگانگی یا چندگانگی جامعه‌ها از نظر ماهیت. بخش دوم: تاریخ ۱-تاریخ چیست؟ ۲-تاریخ عملی ۳-انتقادها ۴- اسلام و مادیت تاریخی ۵-معیارها ۶-تحول و تطور تاریخ. كتاب حاضر در موضوع خود خصوصاً از نظر اثبات بی‌پایگی ماتریالیسم تاریخی و نشان دادن لغزش‌های روشنفكران مسلمان در تحلیل حركت تاریخ و عوامل تحرك تاریخ، کم‌نظیر و شاید بی‌نظیر است.