چکیده
وجود یک نظام حقوقی مشخص که حقوق مالکیت و حقوق قراردادها را به خوبی تعریف نماید میتواند نقش مهمی در کاهش هزینههای انعقاد قرارداد داشته باشد. شمال شبه جزیره عربستان در روزگار پیش از ظهور اسلام فاقد قانون مالکیت و قانون قراردادها و در نتیجه یک نظام حقوقی مشخص بود و همین امر هزینههای انعقاد قرارداد را در وضعیت نامساعدی قرار میداد. هجرت پیامبر(ص) به مدینه زمینههای مناسبی را برای معرفی آموزههای حقوقی اسلام ایجاد کرد. البته این سؤال مطرح است که با توجه به منع کتابت حدیث و مکتوب نشدن تعالیم حقوقی اسلام در سده اول هجری، آیا مجموعه تعالیم حقوقی اسلام میتوانست نقش یک نظام حقوقی را در کاهش هزینههای انعقاد قرارداد ایفا نماید. چنانکه در پاسخ نشان خواهیم داد مکتوب بودن آیات الاحکام و نیز حضور کبار و صغار صحابه که خود مستقیماً و یا با یک واسطه از تعالیم حقوقی اسلام آگاهی یافته بودند و نیز نقش آنان در اداره دادگاهها میتوانست تا حدود زیادی خلأ مذکور را پر نماید. به علاوه تعالیم مذکور گستره وسیعی از مسائل حقوقی به ویژه مسائل مرتبط با حقوق مالکیت و حقوق قراردادها را در بر میگرفت. بدین ترتیب با توجه به مجموعه شواهد و مدارک تاریخی و فقهی می توانیم این فرضیه را که «اسلام نظام حقوقی مشخصی را طراحی و معرفی نکرده بود» رد نماییم.
کلیدواژگان
حقوق و اقتصاد، هزینه های مبادله، فقه و حقوق اسلامی، تاریخ، شبه جزیره عربستان، تاریخ فقه و فقها
