پرسش:
امام زمان (عج) در کجا زندگی میکند و آیا خطری ایشان را تهدید میکند یا خیر؟
پاسخ:
برخی از اهل سنت، بدون هیچ دلیل و مدرکی نوشتهاند: «شیعیان معتقدند که ایشان در سامراء و در سرداب یا چاهی قرار دارد و روز جمعهای بیرون میآید و قیام مینماید؛ لذا جمعهها اسب سفیدی را بر سر چاهی میبرند تا شاید خدمتی کرده باشند و …»! خُب این حرفها، همه نه تنها دروغ، بلکه افترا و بهتان نسبت شیعیان میباشد که عمداً و جهت ضد تبلیغ فرافکنی شده و میشود!
●- اگر پرسش این است که «ایشان هم اکنون کجا تشریف دارند؟»، بدیهی است که نه ما میدانیم و نه هیچ کس دیگری، چنان که من نمیدانم شما اکنون کجا هستید و شما نمیدانید که من و میلیاردها انسان دیگر، اکنون کجا هستند؟ ایشان نیز در هر لحظه، در هر کجایی میتوانند باشند.
●- اما اگر پرسش از مکان (یا منزل) ایشان به طور کلی و ثابت میباشد [که ظاهراً همین است]، خب اگر مشخص بود که دیگر “غیبت” نبود! لازمۀ غیبت این است که کسی از مکان فرد غایب مطلع نباشد.
●- در مورد مکان زندگی حضرت امام مهدی علیه السلام، نظریات گوناگونی وجود دارد که برخی به پنج دسته تقسیم نموداند، اما باید توجه داشت که همه “نظریه” است، و نظریهای که مبتنی بر عقل و علم نباشد، یقیناً مبتنی بر گمان (ظنّ) میباشد و حدس و گمان، هیچ گاه بیانگر حقیقت نمیباشد؛ بنابراین، یک نظریه، میتواند به عنوان مقدمهای جهت تحقیق و مطالعه مطرح شود، اما به هیچ وجه ارزش پذیرش و تبعیت ندارد:
«وَمَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا» (النّجم، 28)
– آنها هرگز به این سخن دانشی ندارند، تنها از گمان بیپایه پیروی میکنند با اینکه «گمان» هرگز انسان را از حقّ بینیاز نمیکند!
برخی نظریات خود را مبتنی بر حدیثی بیان میکنند؛ به عنوان مثال میگویند: «چون امام صادق علیه السلام فرمودند: برای ایشان منزلی طیبه هست و طیبه توصیف مدینه میباشد، پس خانۀ ایشان در مدینه است و آنجا زندگی میکنند!»؛ اما «وَ نِعْمَ الْمَنْزِلُ طَيْبَةُ»، یعنی: «منزلی خوب و پاک» و هیچ دلیلی ندارد که در مدینه باشد، به ویژه آن که در این روایت، توصیف “طَيْبَةُ” به منزل ایشان اطلاق شده، نه به شهری که منزل در آن واقع شده است!
●- بنابراین، ایشان امام، ولیّ الله و حجّت الله هستند و در هر مکانی ممکن است حضور داشته باشند، حتی در جبهههای نبرد حق علیه باطل، و یا در کنار گمشدگان در بیابانها، گرفتارانی که ایشان را میخوانند، بیماران، و یا نزدیک اهل دعا و زیارت و … .
از نظر “منزل” نیز ممکن است که در مکانها متفاوتی منزل داشته باشند، خواه مکه، مدینه، کربلا، نجف و سامراء باشد و خواه در هر کشور و یا شهر دیگری؛ اما آن چه که مسلم است، ایشان منازلی دارند که از هر لحاظ “طَيْبَة= پاک” میباشند؛ حضرت سیدالشهداء، امام حسین علیه السلام، هنگامی که مجبور به توقف در کربلا شدند، پول دادند و تمامی آن زمینها را از مالکانشان خریداری نمودند.
●- باید بدانیم و توجه داشته باشیم که حضرت امام مهدی علیه السلام، مانند پیامبران، سایر امامان و دیگران، یک انسان و بشری میباشند که هنوز در قید حیات هستند؛ پس، مانند دیگران زندگی مینمایند. در شهر و خیابان راه میروند، میخورند، میآشامند، میخوابند، کار میکنند، عبادت مینمایند، و به انجام تکالیف الهی و وظایف خود، به ویژه در زمینهسازی برای ظهور و مساعد نمودن شرایط برای تعجیل ظهور و قیام جهانی مشغولند.
●- حضرت، نه در کوهها و درهها میمانند و نه در جزایر ناشناخته و غیبی در اقیانوسها سکنا میگزینند و نه در درون سرداب و چاهی پنهان میشوند.
“غیبت”، در اصل “غیبت از شناسایی” میباشد و نه غیبت در وجود ایشان! روزانه هزاران نفر را میبینیم که چون نمیشناسیم، متوجه دیدن آنها نمیشویم. لذا ممکن است هر شخصی [به ویژه هر شیعهای]، بارها و بارها ایشان را دیده باشد، اما چون نمیشناسد، نشناخته و متوجه این دیدار نشده است.
البته تردیدی نیست که ایشان در اماکن ناپاک وارد نمیشوند؛ اما چه بسا به حرم یا مسجد، یا جبههای برویم که ایشان نیز تشریف داشته باشند. البته عالَم، در محضر ایشان است و بحث ما راجع به مکان فعلی ایشان میباشد.
نکتۀ بسیار مهم:
ما هیچ تکلیفی که نداریم در پی دانستن و یافتن مکان ثابت (خانه) و یا متغیر ایشان باشیم، و البته که هیچ تلاشی در این راستا، به کمترین نتیجهای نمیرسد؛ بلکه وظیفۀ ما این است که اولاً “ولایت و امامت شناس” باشیم و ثانیاً ایشان را به عنوال ولیّ الله و امام بشناسیم و ثالثاً مودّت داشته باشیم که در تبعیت و حرکت در خط اسلام ناب ولایی، تجلی مییابد.
ایشان همیشه متوجه ما هستند، همیشه دعاگوی ما هستند، همیشه رعایت ما را مینمایند، چنان که فرمودند: «إنّا غَيْرُ مُهْمِلينَ لِمُراعاتِكُمْ، وَ لاناسينَ لِذِكْرِكُمْ – ما در مراعات شما هیچ اهمالی نمیکنیم و یاد شما را فراموش نمیکنیم»؛ بنابراین، هر گاه ما به ایشان توجه کنیم، مورد نظر خاص قرار میگیریم و هر موقع ایشان را صدا کنیم و سلامی دهیم، پاسخ میدهند.
در اذن دخول حرم حضرت امام رضا علیه السلام میگویید:
«أَللَّهُمَّ إِنّی أَعْتَقِدُ حُرْمَهَ صاحِبِ هذَا الْمَشْهَدِ الشَّریفِ فی غَیْبَتِهِ کَما أَعْتَقِدُها فی حَضْرَتِهِ ، وَأَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَکَ وَخُلَفآءَکَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ أَحْیآءٌ، عِنْدَکَ یُرْزَقُونَ، یَرَوْنَ مَقامی، وَیَسْمَعُونَ کَلامی، وَیَرُدُّونَ سَلامی، وَأَنَّکَ حَجَبْتَ عَنْ سَمْعی کَلامَهُمْ، وَفَتَحْتَ بابَ فَهْمی بِلَذیذِ مُناجاتِهِمْ…»
– خداوندا؛ من به حُرمت صاحب این مکان شریف در فقدان او معتقدم؛ همان گونه که آن را در حضورش باور دارم، و مىدانم که رسول تو و جانشینان تو – که درود بر آنان باد – زندهاند؛ نزد تو روزى خوارند، جایگاه مرا مىبینند، سخن مرا مىشنوند، و سلام مرا پاسخ مىدهند، و تو گوشم را از شنیدن کلام ایشان بازداشتهاى، و درب فهمیدن لذّت راز و نیاز با ایشان را برایم گشودهاى … .
نسبت به حضرت امام مهدی، سلام الله علیه و عجّ الله تعالی فرجه الشریف نیز همینطور است. وقتی هر گاه به ایشان توجه کنیم، ما را با نظر خاص میبینند، هر گاه صدا کنیم و سلامی دهیم، توجه و پاسخ میدهند، وقتی لذت مناجات با ایشان را با عمق جان درک مینماییم؛ دیگر برای ما چه فرقی دارد که اکنون در کجا هستند و یا در کدام شهری سکنا دارند؟