پرسش:
درباره مقام علمی حضرت زینب چه مطلبی در تاریخ آمده است؟
پاسخ:
نکته اول مقام علمی ایشان را از خطبه‌هایی که ایشان هم در کوفه و هم در شام قرائت فرموده است، می‌توان استنباط کرد. اگر خطبه‌های حضرت زینب را -که هم در کوفه و هم در شام سخنرانی فرمود- یک انسان آگاه و مدقّق بررسی کند، هم از حیث مفاهیم، هم از حیث استخدام به هنگام آیات و هم از حیث فصاحت و بلاغت، انصافاً هم‌دوش خطبه مادرش حضرت زهرا و خطبه‌های آقا امیرالمومنین است و این دالّ بر آن جنبه مقام علمی حضرت زینب است.
نکته دوم که در علم رجال قابل‌دقت است، این است که می‌دانیم بالاترین و عالی‌ترین توثیق برای یک شخص، توثیق معصوم است. در رابطه با مقام علمی حضرت زینب همین بس که امام سجاد(علیه‌السلام) فرمودند «أنتِ بِحَمدِ اللّهِ عالِمَةٌ غَیرُ مُعَلَّمَةٍ، فَهِمَةٌ غَیرُ مُفهَّمَةٍ» (بحارالأنوار، ج۴۵، ص۱۶۴)
نکته سوم در اثبات‌الوصیة آمده که امام حسین(علیه‌السلام) حضرت زینب را وصی خودش قرار داد. می‌دانید که این از نکات عجیب است؛ چون معصوم، معصوم را وصی قرارمی‌دهد اما در کربلا این حضرت زینب است که وصایت امام حسین را به عهده می‌گیرد؛ که آن هم حکمتش این بود که برای پرده‌پوشی از امام سجاد و حفظ جان او، علوم آل‌محمد به حضرت زینب سپرده شد که نشر علوم آل‌محمد از زینب(سلام‌الله علیها) باشد. یعنی آقا امام حسین هم به یک نوعی خواسته است با واگذار کردن وصیتش به حضرت زینب، هم مقام ایشان را بیان کند و هم خواسته است جان امام سجاد را حفظ کند که اگر امام سجاد به عنوان امام بعد از حضرت حسین معرفی می‌شد، قطعاً اموی‌ها او را می‌کشتند.
نکته چهارم این که سیدنورالدین جزائری در کتاب «خصائص‌الزینبیة» می‌نویسد در آن ۴ سال و خورده‌ای که امیرالمومنین(علیه‌السلام) در کوفه تشریف داشتند، زینب کبری(سلام‌الله علیها) در خانه‌اش مجلسی داشت که زن‌های کوفه می‌آمدند و حضرت زینب برای آن‌ها تفسیر می‌فرمود. خب تفسیر آن هم در زمان امیرالمومنین در کنار امیرالمومنین و در کنار حسنین(علیهماالسلام) کار ساده‌ای نیست. مفسّر باید یک انسانی باشد که به همه جوانب اطلاقات، مقیدات، عام و خاص و ناسخ و منسوخ قرآن آگاهی کامل داشه باشد. حضرت زینب(سلام الله علیها) این مقام را داشته است که در آن ۴ سال و خورده در کوفه برای خانم‌های کوفه تفسیر می‌فرمود؛ که این نکته قابل قبولی برای فهمیدن مقام علمی حضرت زینب(س) است.
نکته پنجم را هم شریف‌القرشی در کتاب خودش از ابن‌عباس نقل می کند. که ابن‌عباس خطبه فدکیه حضرت زهرا(سلام الله علیها) را از حضرت زینب(سلام الله علیها) نقل کرده و این هم واقعاً نکته قابل دقتی است که ابن‌عباس که خودش یک پایه از فقه اهل‌سنت را دارد-یعنی تمام فقه اهل‌سنت از سه نفر است: عبدالله ابن‌عباس، عبدالله ابن‌اعراف، ابوهریره- و لذا خود سنی‌ها به ابن‌عباس «حبر الامة» می‌گویند، آن وقت این کبریت احمر امت-که سنی‌ها برایش نقل می‌کنند- خطبه فدکیه را از حضرت زینب(سلام الله علیها) نقل می‌کند و لذا عین عبارت ابن‌عباس هم که نقل شده است، این است که «حَدَّثتنا عقیلتُنا» (مقاتل‌الطالبیین، ص۶۰ و طرازالمذهب، ص۲۹۴) بانوی خردمند بنی‌هاشم این خطبه فدکیه را برای ما نقل کرد.
بنده در تاریخ که می‌گشتم دیدم این ۵ نکته در مقام علمی حضرت زینب(سلام‌الله علیها) قابل‌اعتنا و قابل‌دقت است و مقام علمی حضرت زینب را از این ۵ نکته می‌توانیم کاملاً استفاده بکنیم.
