کتاب نفس نفیس خاتمیت شامل نوزده مجلس از خطابه‌های آیت‌الله وحید خراسانی است. در کتاب حاضر این مباحث به صورت جداگانه تنظیم و تحقیق شده؛ بنابراین علاوه بر ذکر مستندات، ترجمه آیات قرآن و برخی توضیحات در پانوشت صفحات برخی نکات نیز در پی نوشت مجالس یادآوری شده است.
در مجلس اول با اشاره به نزول آیه اکمال (الیوم اکملت لکم دینکم…) به عظمت این روز به جهت فضائل بی‌کران حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) اشاره شده است . به اعتقاد این مرجع بزرگ، غایت خلقت به کمال رسیدن عقل و اراده انسان، و بعثت انبیاء مقدمه این اکمال بوده است و بعثت خاتم به تعلیم کتاب(برای تکمیل عقل)، و حکمت (برای تکمیل اراده) به آخر رسیده، اما تکمیل این جهت علمی، به مفسر نیاز دارد و کتاب بدون معلم اسرار آن ناقص است.
در مجلس دوم با ذکر دو حدیث «انا مدینه العلم و علی بابها» و «انا مدینه الحکمه و علی بابها» یادآور شده که علم و حکمت بزرگترین گوهر در خزینه خداوند است که به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) اعطاء شده و باب آن نیز امیرالمومنین (علیه السلام) است.
مجلس سوم با یادآوری عظمت روز ولادت حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) آغاز شده و سپس به منزلت حضرت فاطمه بنت اسد اشاره می شود. در ادامه ضمن بیان شرافت پیامبر (صلی الله علی و آله) و شرافت قرآن، به تشریح نسبت امیر مومنان (علیه السلام) با قرآن پرداخته شده است. ایشان امیرالمومنین (علیه السلام)را همراه بطون قرآن و صاحب عصمت کبری معرفی کرده و بیان می کنند که: «تمام علوم نظام تکوین و تمام علوم نظام تشریع، همه در قلب علی بن ابی‌طالب است».
مجلس چهارم با ذکر آیه شریفه اکمال آغاز می شود. آیت الله وحید در ادامه با استناد به حدیث صحیح اعلائی از حضرت امام باقر (علیه السلام) ولایت امیر المومنین (علیه السلام) را آخرین فریضه الهی و روز غدیر را که با الف و لام تعریف، در قرآن مطرح شده، عید ا… اکبر معرفی می‌کنند. این روز ظرف اکمال دین، اتمام نعمت و رضایت خداوند از دین اسلام است : یعنی کسی که اکمال و اتمام و رضا از ناحیه اوست ذات خداوند است. آنچه که اکمال و اتمام و رضا به اوست، ولایت است و کسی که اکمال و اتمام و رضا به اوست حضرت علی ابن ابی طالب (علیه السلام) است.
درآغاز این مجلس پنجم مطالبی درباره مظلومیت امیراامومنین (علیه السلام) بیان شده و سپس با استناد به احادیث یادآور می شوند که امیرالمومنین (علیه السلام) صاحب علم‌الکتاب است سپس با اشاره به شمه ای از قدرت کسی که بخشی از علم کتاب نزد او بوده، به تشریح منزلت «من عنده علم الکتاب» پرداخته شده است.
مجلس ششم با بحث پیرامون علم امیرالمومنین (علیه السلام) آغاز شده و بر اساس حدیثی از امام حسن (علیه السلام) بیان می شود که هیچ کس از پیشینیان به این لحاظ علمی از او سبقت نگرفته و از آخرین به درک علم او نمی‌رسد.
در مجلس هفتم بعد از بیان اوصاف روز غدیر، به عباراتی از زیارت روز غدیر پرداخته شده که در آن عبارات بر کسانی لعنت شده است که امیرالمومنین (علیه السلام) را با دشمن ایشان مساوی و ایشان را عدیل دیگران قرار داده‌اند که تحت ولایت ایشان است. سپس بر مظلومیت امیرالمومنین (علیه السلام) تاکید کرده و یادآور شدند که جاهلان ایشان را در ردیف معاویه -پسر هند جگر‌خوار و فرزند چهار نفر بدکار – قرار داده‌اند.
در مجلس هشتم گوشه ای از مقامات و فضائل امیرالمومنین (علیه السلام) ذکر شده؛ از جمله اینکه امیرالمومنین (علیه السلام) اسم اعظم و مَثَل اعلای خداوند و عصاره وجود هزار پیامبر است و خصائص انبیاء علیهم‌السلام در امیرالمومنین (علیه السلام) جمع شده و آن حضرت، شمس و قمر و کوکب درّی منظومه وجود است.
در مجلس نهم؛ ایشان در تبیین عظمت روز غدیر ، به فراتر بودن مقامات امیرالمومنین (علیه السلام) از حد درک بشر عادی اشاره می‌کند و سپس با طرح عبارتی از دریای معارف زیارت غدیر یادآور می‌شود که امیرالمومنین (علیه السلام) برتر از مدح و وصف است. آن حضرت برترین خلق در عبادت است و روح او در عبادت از محیط ثواب و از عالم عقاب خارج شده است. امیرالمومنین (علیه السلام) شخصیتی است که خدا را یافته و مثل اعلای خداوند و میوه برترین عبادت است.
در مجلس دهم تضلّع در مبحث امامت برای دفع شبهات واجب عینی معرفی شده است. آیت‌ا… وحید قّلت اوتاد و اثقال زمین در این عصر را یکی از بلاهایی می‌داند که خدا بر امت نازل می‌کند. ایشان ضمن معرفی علمای بزرگ شیعه و همچنین ضعف موجود در محافل علمی، تاثیر قدرت علمی علامه حلی در تشیع ایران و امداد امام عصر (علیه السلام) به وی را پیش کشیده و بر امداد الهی به آنان که در درک مقام امامت تلاش می‌کنند تاکید کرده اند.
در مجلس یازدهم در تشریح عظمت روز الست با استناد به حدیثی از منابع اهل سنت به سوال از ولایت امیرالمومنین (علیه السلام) در محشر اشاره می‌کند و سپس به شرح حدیثی می‌پردازد که صاحب الصواعق المحرقه از پیامبر (صلی الله علیه و آله) درباره پیمان گرفتن بر ولایت امیرالمومنین (علیه السلام) نقل کرده اند.
در مجلس دوازدهم «غرض اقصی از تحصیل علم، وصول به فقه دین یعنی درایت روایت است» با بیان این مطلب به شرح کلام پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) درباره ماه رمضان پرداخته و سپس با اشاره به شهادت حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) در این ماه به ذکر گوشه‌ای از فضائل و مناقب آن حضرت پرداخته و در پایان به بر پایی مجالس با شکوه در روز شهادت امیرالمومنین (علیه السلام) تاکید کرده است.
در مجلس سیزدهم سوره توحید را اکسیر احمر معرفی و بر قرائت آن تاکید شده است. آیت الله وحید یادآور می‌شود که امیرالمومنین (علیه السلام) در همه نمازها این سوره مبارکه را قرائت می‌فرمودند و آن حضرت را مَثَل «قل هوا… احد» معرفی می‌کنند و به بیان سرّ محبت امیرالمومنین (علیه السلام) به این سوره می‌پردازند.
در مجلس چهاردهم به روز حسرت بودنِ قیامت، سکره موت و حسرت فوت اشاره و با استناد به احادیث تاکید می کنند که حسرت در مورد ادا نکردن حق امیرالمومنین (علیه السلام) است. ایشان با بهره‌گیری از زیارت مبعث، امیرالمومنین (علیه السلام) را شمشیر نبوت خاتم (صلی الله علیه و آله)، معجزه رسالت هادی امّت، سپر خون خاتم (صلی الله علیه وآله )و تاج سر پیامبر (صلی الله علی و آله) معرفی کرده اند.
مجلس پانزدهم با توصیه به دعوت به سوی خداوند با حکمت و موعظه نیکو آغاز ، و قدرت استدلال تشیع را یادآور شده است و با اشاره به اعتراف برخی اندیشمندان سنی به جهل غاصبان خلافت نمونه‌ای از رفتارها و احکام جاهلانه خلیفه دوم را مطرح ساخته و به تبیین آن پرداخته اند.
مجلس شانزدهم با اشاره به عظمت ماه رمضان و عظمت شب قدر و عظمت قرآن و لزوم قرائت حداقل پنجاه آیه در هر روز آغاز شده سپس با یادآوری گریه خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و اله ) بر فرق شکافته امیرالمومنین (علیه السلام)؛ اقامه عزا در روز شهادت امیرالمومنین (علیه السلام) را وظیفه شیعه معرفی کرده اند.
در مجلس هفدهم ایشان امام را مفسر وحی و طبیب انسانیت معرفی کرده و ولایت را شرط رضایت خدا به اسلام دانسته اند و از خطبه غدیر با عنوان اقیانوس علم و حکمت و معرفت یاد می‌کنند و نزول سوره دهر و احیای رسالت و امامت در دهه غدیریه را یادآور می‌شوند.
در مجلس هجدهم ایشان غایت خلقت را استغراق عقل در معرفت خدا و فنای اراده در محبت خدا دانسته و با شرح حکایت سوره هل اتی بر اساس احادیث شیعه و سنی روشن می‌سازند که امیرالمومنین (علیه السلام) به این مقام رسیده است.
و سرانجام در مجلس نوزدهم درک واقعه غدیر متوقف بر چهار امر دانسته شده است: شناخت شخصیت منصوب در غدیر، شناخت حقیقت منصب امامت، چیستی نصب، شناخت ناصب. ایشان سپس با شرح حدیث «یا علی انت منی و انا منک» به تبیین مقام حضرت خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله) و سیر تکامل انیّت انسانی، رسیدن به مرحله نبوت و رسالت و تحویل کتاب و نیل به مقام اولو العزمی و خاتمیت آن حضرت (صلی الله علیه و آله) پرداخته اند.
