پرسش:
آیا ازدواج امام حسن مجتبی (ع) با آیه «زنان طیب برای مردان طیب و زنان خبیث برای مردان خبیث‌اند»، منافات ندارد؟
پاسخ:
متن و ترجمه آیه شریفه به شرح ذیل است:
«الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَالْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ وَالطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَالطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ أُوْلَئِكَ مُبَرَّؤُونَ مِمَّا يَقُولُونَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ» (النور، 26)
ترجمه: زنان پليد براى مردان پليدند و مردان پليد براى زنان پليدند و زنان پاك براى مردان پاكند و مردان پاك براى زنان پاكند، اينان از آنچه در باره ايشان مىگويند بر كنارند، براى آنان آمرزش و روزى نيكو خواهد بود.
از این گونه ازدواج‌ها در تاریخ انبیا و اوصیای الهی متعدد دیده شده است، مانند همسر حضرت لوط نبی، یا امام حسن و یا امام جواد (ع).
در توضیح آیه و درک ابعاد پیام آن، باید به نکات متفاوت و مهمی توجه داشت، از جمله:
الف – اگر چه معنای خبیث را می‌توان تعمیم داد و حتی به اعتقادات و عملکردهای سوء و هر گونه معصیت نیز اطلاق نمود، اما منظور از «خباثت» در این آیه، آلودگی دامان و بی‌عفتی است که هیچ کدام از زنان انبیا و اوصیای الهی (ع) چنین نبودند. و به همین دلیل در ادامه آیه تأکید و تصریح شده که مردان و زنان طیب، از آن چه در این زمینه به آنها نسبت می‌دهند، مبرا هستند.
ب – با توجه به این سیاق و منظور، خداوند متعال مردان و زنان مؤمن و طیب را از ازدواج با کسانی که سابقه بی‌عفتی داشته و مشهور به این خباثت هستند، باز می‌دارد.
بدیهی است که گاه زیبایی‌ها و جاذبه‌های ظاهری [مثل جمال صورت و بدن، مال و ثروت، موقعیت علمی یا اجتماعی، اداها و اطوارهای جاذب و تحریک کننده و …]، فریبنده شده و مانع از انتخاب درست و معقول می‌گردند. و گاهی جوی به راه می‌افتد و بازار ازدواج با مردان و یا زنان خبیث را گرم می‌کند. چنان چه در روایات تصریح شده که این آیه زمانی نازل شد که گروهی تصمیم گرفتند با زنان بدنام ازدواج کنند. لذا خداوند متعال بر توجه به کفویت تصریح نموده و متذکر می‌گردد که اولاً زن یا مرد خبیث (آلوده دامن) برای ازدواج با زن یا مرد طیب مناسب نیست و ثانیاً اتهامات ناموسی به اهلش (خبیث‌ها) می چسبد و نه به پاکدامنان.
ج – نکته سوم حایز اهمیت و توجه این است که «ازدواج» – حتی در میان سایر مردم و ما -، همیشه بر اساس انتخاب یا عشق و عاشقی صورت نمی پذیرد که بگوییم چرا او را انتخاب کرد و یا چرا با او ازدواج کرد؟! گاه ازدواج فقط به خاطر یک مصلحت فردی، اجتماعی، دینی، سیاسی، اقتصادی و … انجام می‌پذیرد. مثل اغلب ازدواج‌های پیامبر اکرم (ص) یا بسیاری از ازدواج‌هایی که در میان ما و یا سرتاسر جهان اتفاق می‌افتد.
گاهی ممکن است ازدواج بر اثر یک سنت فرهنگی صورت پذیرد. مثل این که در گذشته و در میان برخی از اقوام، والدین از کودکی همسر فرزند خود را انتخاب می‌کردند و یا در سن بلوغ آنها تصمیم می‌گرفتند که فرزندشان با چه کسی ازدواج کند؟ و این ازدواج نیز اجتناب ناپذیر بود.
گاهی ممکن است که ازدواج به زور و جبری که رد آن به مصحلت فردی، اجتماعی یا حتی دینی نیست صورت پذیرد. مانند ازدواج امام جواد (ع) که به جبر مأمون صورت پذیرفت و در آخر نیز وی امام را به شهادت رساند. و یا هم چنین ازدواج امام حسن مجتبی علیه‌السلام.
و البته باید توجه نمود که همه همسران بی‌وفا، ناهمگون یا حتی دشمن، از همان ابتدای ازدواج چنین نبودند. پس اینگونه ازدواج‌های انبیا یا اوصیای الهی (ع)، منافاتی با آیه مبارکه ندارد.
