آیا مختار ثقفی جهنمی است؟

پرسش:
آیا مختار ثقفی جهنمی است؟ اگرهست چرا؟
و اگر نیست پس چرا امام صادق(علیه السلام )گفته مختار چون محبت شیخین را در دل داشته جهنمی است ولی امام حسین(علیه السلام)شفاعت او را می‌کند؟

پاسخ:
مختار ثقفی شخصیتی است که در تاریخ دشمنان متعددی داشته است. دشمنان وی عبارتند از زبیریان، امویان، اشراف کوفه و تیر و تبار قاتلین امام حسین(علیه السلام) که مختار انتقام شهادت امام حسین(علیه السلام) در کربلا را از آنان گرفت.
روایات و گزارشات مدح و ذم در مورد مختار وجود دارد اما به نظر می‌رسد روایات مدح بر ذم رجحان و برتری دارد.
اما روایت مذکور این گونه است:
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) قَالَ لِی: “یجُوزُ النَّبِی(صلی الله علیه و آله) الصِّرَاطَ یتْلُوهُ عَلِی وَ یتْلُو عَلِیاً الْحَسَنُ وَ یتْلُو الْحَسَنَ الْحُسَینُ فَإِذَا تَوَسَّطُوهُ نَادَی الْمُخْتَارُ الْحُسَینَ(علیه السلام): یا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) إِنِّی طَلَبْتُ بِثَارِکَ فَیقُولُ النَّبِی(صلی الله علیه و آله) لِلْحُسَینِ(علیه السلام): أَجِبْهُ؛ فَینْقَضُّ الْحُسَینُ(علیه السلام) فِی النَّارِ کَأَنَّهُ عُقَابٌ کَاسِرٌ فَیخْرِجُ الْمُخْتَارَ حُمَمَةً وَ لَوْ شُقَّ عَنْ قَلْبِهِ لَوُجِدَ حُبُّهُمَا فِی قَلْبِهِ”(1) امام صادق(علیه السلام) فرمودند: پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) از پل صراط می‌گذرند و حضرت علی(علیه السلام) و امام حسن(ععلیه السلام) پشت سر ایشان و سپس امام حسین(ععلیه السلام) هنگامی که به وسط پل صراط می‌رسند، مختار (که در عذاب دوزخ است) ندا می‌دهد: یا اباعبدالله من خون خواه شما بودم؛ پیامبر(صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند:‌ ای حسین! جواب او را بده؛ سپس امام حسین(علیه السلام) همچون عقابی، مختار را از دوزخ نجات می‌دهند. و چه بسا اگر قلب مختار شکافته می‌شد، حب آن دو خلیفه در آن آشکار می‌شد.

مرحوم آیت الله خوئی، در کتاب خود این روایت را از لحاظ سندی ضعیف و فاقد اعتبار دانسته است.(2)

پی نوشت ها:
1. شیخ طوسی، تهذیب‏الأحکام، تهران، 1365ش. ج 1، ص 467، ح 1528.
2. خویی، معجم الرجال، ج 18 ص 100