خسرو پرویز، پادشاه ساسانی، از چهرههای مشهور تاریخ ایران بود که در دوران حکومت خود با چالشهای متعددی روبرو شد. در سال ۷ هجری قمری، فرزندش شیرویه علیه او شورش کرد و این واقعه به یکی از نقاط عطف تاریخ ایران و اسلام تبدیل شد. این رویداد در زمانی رخ داد که پیامبر اسلام در مدینه حضور داشت و به گسترش دعوت اسلامی مشغول بود. خسرو پرویز که از دعوت پیامبر به اسلام خشمگین شده بود، دستوراتی به باذان، فرماندار یمن، صادر کرد تا درباره پیامبر اطلاعاتی جمعآوری کند. باذان نیز دو نفر را به مدینه فرستاد تا با پیامبر ملاقات کنند.
منبع: فروغ ابدیت، جلد ۱، صفحه ۷۰۵
گزارش پیامبر از قتل خسرو پرویز
پیامبر اسلام در ملاقات با فرستادگان باذان، آنها را به اسلام دعوت کرد و از آنها خواست تا فردا بازگردند. در این فاصله، وحی الهی به پیامبر نازل شد و او از قتل خسرو پرویز توسط فرزندش شیرویه در شب سهشنبه دهم جمادیالاولی سال ۷ هجری مطلع شد. فردای آن روز، پیامبر این خبر را به فرستادگان باذان اعلام کرد و گفت: «پروردگارم مرا آگاه ساخت که دیشب شیرویه پدرش خسرو پرویز را کشته و بر تخت سلطنت نشسته است.» این خبر باعث شگفتی و وحشت فرستادگان شد و آنها بلافاصله به یمن بازگشتند تا موضوع را به باذان گزارش دهند.
منبع: الطبقات الکبری، جلد ۱، صفحه ۱۹۹
واکنش باذان و اسلام آوردن او
پس از دریافت خبر قتل خسرو پرویز، باذان که از صدق گفتار پیامبر مطمئن شده بود، به اسلام گروید. این واقعه نه تنها تأثیر عمیقی بر باذان و همراهانش گذاشت، بلکه باعث شد بسیاری از ایرانیان ساکن یمن نیز به اسلام بگروند. اسلام آوردن باذان و همراهانش نقطه عطفی در گسترش اسلام در منطقه یمن بود و نشاندهنده تأثیر اخبار غیبی پیامبر بر مردم آن زمان بود.
منبع: الصحيح من سيرة النبي الأعظم، جلد ۱۶، صفحه ۲۸۸
تأثیر و اهمیت واقعه
قتل خسرو پرویز به دست شیرویه نه تنها یک رویداد مهم در تاریخ ایران بود، بلکه تأثیر قابل توجهی بر روابط ایران و اسلام داشت. این واقعه نشان داد که قدرت ساسانیان در حال افول است و اخبار غیبی پیامبر نیز به تقویت جایگاه او در میان مردم کمک کرد. اسلام آوردن باذان و همراهانش نیز گامی مهم در گسترش اسلام در منطقه یمن بود و نشاندهنده نفوذ روزافزون دعوت اسلامی در مناطق تحت نفوذ ایران بود.
منبع: بحار الأنوار، جلد ۲۱، صفحه ۴۵
اختلاف در تاریخ دقیق واقعه
در برخی منابع، تاریخ دقیق قتل خسرو پرویز به دست شیرویه متفاوت گزارش شده است. برخی منابع این واقعه را در دهم جمادیالاولی سال ۷ هجری ذکر کردهاند، در حالی که برخی دیگر آن را در دهم جمادیالآخره همان سال دانستهاند. با این حال، اکثر منابع بر وقوع این رویداد در سال ۷ هجری و در ماه جمادیالاولی تأکید دارند.
منبع: تاریخ الطبري، جلد ۲، صفحه ۶۵۶
نتیجهگیری
قتل خسرو پرویز به دست شیرویه یکی از وقایع مهم تاریخ ایران و اسلام است که تأثیرات گستردهای بر روند تاریخ داشت. این واقعه نه تنها نشاندهنده افول قدرت ساسانیان بود، بلکه به تقویت جایگاه پیامبر اسلام و گسترش دعوت اسلامی در منطقه یمن کمک کرد. اسلام آوردن باذان و همراهانش نیز گامی مهم در پذیرش اسلام توسط ایرانیان بود و نشاندهنده نفوذ روزافزون اسلام در مناطق تحت نفوذ ایران بود.
منبع: وقایع السنین و الاعوام، جلد ۱، صفحه ۶۳
منابع
1. فروغ ابدیت، جلد ۱، صفحه ۷۰۵
2. الطبقات الکبری، جلد ۱، صفحه ۱۹۹
3. الصحيح من سيرة النبي الأعظم، جلد ۱۶، صفحه ۲۸۸
4. بحار الأنوار، جلد ۲۱، صفحه ۴۵
5. تاریخ الطبري، جلد ۲، صفحه ۶۵۶
6. وقایع السنین و الاعوام، جلد ۱، صفحه ۶۳
جمعبندی و خلاصه سازی توسط هوش مصنوعی
قالوا: و بعث رسول الله.. عبد الله بن حذافة السهمي. و هو أحد الستة. إلى كسرى يدعوه إلى الإسلام و كتب معه كتابا. قال عبد الله: فدفعت إليه كتاب رسول 1/260 الله.. فقرئ عليه. ثم أخذه فمزقه. فلما بلغ ذلك رسول الله.. قال: ، اللهم مزق ملكه!، و كتب كسرى إلى باذان عامله على اليمن أن ابعث من عندك رجلين جلدين إلى هذا الرجل الذي بالحجاز فليأتياني بخبره. فبعث باذان قهرمانه و رجلا آخر و كتب معهما كتابا. فقدما المدينة فدفعا كتاب باذان إلى النبي.. فتبسم رسول الله.. و دعاهما إلى الإسلام و فرائصهما ترعد و قال:، ارجعا عني يومكما هذا حتى تأتياني الغد فأخبركما بما أريد،. فجاءاه من الغد. فقال لهما: ، أبلغا صاحبكما إن ربي قد قتل ربه كسرى في هذه الليلة لسبع ساعات مضت منها،. و هي ليلة الثلاثاء لعشر ليال مضين من جمادى الأولى سنة سبع.، و إن الله. تبارك و تعالى. سلط عليه ابنه شيرويه فقتله،. فرجعا إلى باذان بذلك فأسلم هو و الأبناء الذين باليمن.
