چکیده
این پژوهش می‌کوشد با روش اسنادی ـ کتابخانه‌ای و پیمایش مراحل سه‌گانة توصیف، تحلیل و تبیین، واژة ذکر را در قرآن کریم مورد واکاوی قرار دهد. در این مقاله ضمن بازشناسی معنای لغوی و اصطلاحی ذکر، دیدگاه مفسران با رویکرد تاریخی دربارة معانی اصطلاحی و تنصیصی ذکر، ارتباط مفهومی‌ِ آن با واژه‌های هم‌نشین و جانشین مانند قرآن، صلای، تقوا و…، و معانی‌ِ برآمده از ارتباط سازمان‌یافتة آن‌ها مورد تحلیل قرار گرفته است. سپس با استفاده از قاعدة سیاق و دقت در مقتضای آیات قرآن کریم، چگونگی کاربرد ذکر در سرتاسر آیات قرآن کریم تبیین گردیده است. یکی از نتایج مهم بررسی‌ِ توصیفی، آشکار شدن پیوند معنایی‌ِ عمیق‌ِ ذکر با سایر واژه‌های هم‌حوزه در قرآن است.
کلیدواژه‌ها: مفردات قرآن، معناشناسی، ذکر، رابطة جانشینی واژگان، رابطة هم‌نشینی واژگان
