یکی از مهمترین کشورهای غایب نمایشگاه کتاب سی و ششم، افغانستان است، حضور افغانستان در نمایشگاه کتاب در سال‌های اخیر بسیار کمرنگ بوده است، اما چرا؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در دهه 90 صادرات کتاب از ایران به افغانستان وضعیت قابل توجهی داشت، حجم صادرات کتاب از ایران به افغانستان در نیمه نخست دهه 90، بالغ بر 10 میلیارد تومان تخمین زده می‌شد.
رفته رفته با ورود کتاب‌های افست از پاکستان این رقم کاهش یافت تا اینکه در ابتدای سال 1400 به صفر رسید. در آن سال‌ها ناشران فعال افغانستانی حضوری پررنگ در نمایشگاه کتاب تهران داشتند، اگرچه همواره از حضور در بخش ناشران خارجی گلایه داشته و خواستار ورود به شبستان مصلی و جانمایی در کنار ناشران داخلی بودند، اما حضور آن‌ها باز هم قابل توجه بود.
اما حالا چند سالی است که نمایشگاه کتاب تهران شاهد غیبت ناشرانی از افغانستان در ایران است، ناشرانی که خریداران خوب کتاب‌های ایرانی بودند و حضورشان در نمایشگاه مهاجران ایرانی را نیز به نمایشگاه دعوت می‌کرد، مهمترین دلیل عدم حضور ناشران افغانستانی در نمایشگاه کتاب تهران به وضعیت صنعت نشر در افغانستان در سال‌های اخیر باز می‌گردد، بسیاری کم‌رونقی انتشار کتاب و کتابخوانی و برخی دیگر مطلوب نبودن شرایط اقتصادی نشر در افغانستان را مهمترین دلیل عنوان کرده‌اند.
حمید مبشر شاعر و نویسنده افغانستانی می‌گوید: شرکت در نمایشگاه‌های کتاب و هر محصول فرهنگی دیگر نیازمند یک تعامل دوسویه بین ناشران و مشتریان کتاب و محصولات فرهنگی است. کتاب هم یک محصول قابل داد و ستد بین فروشنده و مشتری است که اگر چنان چه یک طرف این تعامل از صحنه حذف شود این داد و ستد فرهنگی نیز محو می شود.
وی ادامه می‌دهد: بازار کتاب افغانستان متاسفانه از این تعامل و داد و ستد دو سویه بی بهره است. قشر تحصیل کرده افغانستان اعم از دانشجو و استاد و روحانی و طلبه تمایلی به خرید کتاب ندارند. بر اساس یک تحقیق میدانی از میان حدود: شانزده هزار طلبه علوم دینی افغانستان در ایران و شصت هزار دانشجوی سرگرم تحصیل در دانشگاه‌های ایران و هفتصد و پنجاه هزار دانش‌آموز افغانستان در مدارس ایرانی کمترین مراجعه کننده در نمایشگاه کتاب تهران را داشته‌ایم. به گفته مبشر، به گفته شریعتی تنها ناشر افغانستانی حاضر در نمایشگاه کتاب، در 5 تا 6روز آغازین کار نمایشگاه کتاب حضور مشتری افغانستانی نزدیک یه صفر بوده است. اگر کتاب‌هایی هم خریداری شده از سوی استادان و پژوهشگران ایرانی خریداری شده است.
