پرسش:
آیا ابراهیم پسرمالک اشتر به مختار و قیامش خیانت می‌کند و همین امر باعث شهادت مختار می‌شود؟
پاسخ:
بر اساس ظواهر امر طبیعتاً اگر ابراهیم اشتر به کمک مختار می‌آمد، در روند ادامه قیام مختار اثر جدی می‌گذاشت. اما در پاسخ به این مطلب که آیا ابراهیم متهم به خیانت می‌باشد، توضیحاتی بیان می‌کنیم:
در رابطه با برخی مسائل تاریخی به خاطر محدود بودن اطلاعات و شرایط خاص زمانی که حادثه مورد نظر در آن واقع شده است، بخصوص به خاطر عدم در اختیار داشتن گزارشات مشخص و معتبر از برخی حوادثی که رخ داده بود، نمی توان به راحتی و با قاطعیت اظهار نظر کرد. ماجرای عدم برگشت ابراهیم اشتر از موصل به سمت کوفه و تنها ماندن مختار در محاصره مصعب، از نمونه‌های بارز اینگونه حوادث است. لذا نمی‌‌توان با قاطعیت حکم به خیانتکار بودن ابراهیم کرد.
مدرک معتبری نداریم که مختار از ابراهیم اشتر که از طرف مختار به عنوان حاکم موصل در آن منطقه حضور داشته است، کمک خواسته و او در انجام وظیفه و کمک به مختار سستی کرده باشد. مختار فرماندهی جنگ با مصعب را به احمر بن شمیط که مرد شجاع و از محبان اهل بیت بود، واگذار کرد و از ابراهیم نخواست که فرماندهی این جنگ را به عهده بگیرد. شاید به جهت حساسیت و اهمیت منطقه موصل بود. شاید هم اشتباه مختار بود که فرماندهی این نبرد مهم را به ابراهیم واگذار نکرد.(1) شاید هم علل دیگری در کار بوده که ما آگاهی نداریم. هیچ کدام عهد شکنی نکردند و عهد و پیمانی در کار نبوده و از هر دو در تاریخ به عظمت یاد شده است.
پی نوشت:
1. سید ابوفاضل رضوی اردکانی، ماهیت قیام مختار، قم، دفتر تبلیغات اسلامی. ص604-605.
