سوال: اگر هدف آدمی در جریانات زندگی كشته­ شدن، مظلومیت و اسارت اهل و عیال باشد، القای نفس در تهلكه است كه عقلاً و شرعاً بر‌حسب آیه كریمه (وَلاَ تُلْقُوا بِأَیْدِیكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ) جایز نمی‌باشد. پس چگونه امام (علیه السلام) برای شهادت و كشته­ شدن بیرون شد و مقدمات آن را با اختیار خود فراهم ساخت؟

جواب:

اولاً: القای نفس در تهلكه[2] یكی از موضوعاتی است كه به‌حسب اختلاف موقعیت‌ها، گاه حرام و گاه واجب می‏‌شود. پس این‌گونه نیست كه مطلقاً القای نفس در تهلكه حرام باشد؛ بر این اساس، آیة فوق به‌وسیلة آیات و روایات دیگر تخصیص می‌خورد.

اگر اسلام در تهلكه بیفتد، و نجات آن متوقف بر القای نفس در تهلكه باشد آیا باز هم القای نفس در تهلكه جایز نیست؟

و آیا عقلاً و شرعاً كسی كه برای حفظ جان خود اسلام را در تهلكه بگذارد مسئول نیست؟ آیا این مورد از مصادیق جهاد و مبارزه نمی‌باشد؟

فلسفه جهاد و دفاع، دعوت به توحید و آزاد­كردن بشر از پرستش غیر خدا و حفظ اسلام و نجات دین از تهلكه و یا حفظ كشور اسلام از تسلط اجانب است كه بر مردم طبق احكام جهاد و دفاع ـ با یقین به كشته­شدن و افتادن نفوس بسیار در تهلكه ـ واجب می‌گردد.

اگر دفاع از سنگر و مرز، توقف بر كشته­ شدن جمعی از لشكر پیدا كرد و برای حفظ مملكت اسلام، دفاع از آن ضرورت داشت، باید با تحمل تلفات سنگین به دفاع پرداخت و این القای در تهلكه، جایز بلكه واجب است.

ثانیاً: حكمِ حرمت القای نفس در تهلكه حكمی ارشادی و تأیید حكم عقل به قبح «القای در تهلكه» است. بدیهی است كه استنكار عقل در موردی می‌باشد كه مصلحت مهمتر در بین نباشد ولی اگر حفظ مصلحت بزرگ­تری توقف بر آن یافت، عقل به جواز و گاه به لزوم و حسن القا، حكم می‏ نماید.

ثالثاً: هلاك و تهلكه به چند گونه تصور می‌شود كه به دو مورد آن اشاره می‌شود:

الف: موردی كه برای القای در تهلكه مقصد صحیح شرعی و عقلی تصور نشود. كه در این صورت نتیجه چنین القایی فنا و ضایع و بیهوده‌شدن است. ممكن است مراد از تهلكه در آیه شریفه این قِسم هلاكت باشد.

ب: موردی كه برای القای در تهلكه مقصد صحیح عقلی و شرعی مثل حفظ دین و ادای تكلیف و دفاع از احكام در ‌‌نظر باشد، در­ این ‌صورت فداكاری و جانبازی، القای در تهلكه و فنا نیست.

[1]. بقره، 195؛ «خود را به دست خود به هلاكت نیفکنید».

[2]. القای نفس در تهلكه یعنی خود را در كاری انداختن كه آن كار، موجب هلاكت می‌گردد.

لینک کوتاه مطلب : https://ofoghandisha.com/?p=21345

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *