لومع الانوار العرشیه فی شرح الصحیفه السجادیه

کتاب لوامع اثر مرحوم سید اجل میرزا محمد باقر بن محمد موسوی حسینی شیرازی، مشهور به ملا باشی‌ست که این کتاب که در ۶ جلد به چاپ رسیده است. این شرح حکیمانه که در سال ۱۲۳۳ (هـ ق) به پایان رسیده و تاکنون بصورت خطی در بعضی از کتابخانه ها نگهداری می شد هم اکنون توسط محققان مرکز تحقیقات رایانه ای حوزه علمیه اصفهان احیا و در ۳۴۳۲ صفحه با فهرست های تحقیقی به چاپ رسیده است. این کتاب در همایش ملی دین پژوهان و همچنین در همایش آثار اهل قلم اصفهان در سال ۸۴ از سوی هیئت داوران بر گزیده و مورد تقدیر قرار گرفت.

«جویا جهان‌بخش» در این مقاله به معرفی و نقد و بررسی «لوامع» پرداخته است.

نگارنده گفتار، بر آن است که نویسنده آن کتاب، به دلیل دلبستگی فراوان به فلسفه و تصوّف، در تأویل کلمات صحیفه بر آن مبنا، راه افراط پیموده است. وی نمونه هایی از این تأویل ها را بیان می دارد. همچنین نکات جالب و سودمند کتاب را بازمی گوید و جهات ارزشیِ آن را بازمی نماید.

کلید واژه ها : لوامع الانوار العرشیة فی شرح الصحیفة السجادیة (کتاب) / ملاباشی شیرازی، سید محمدباقر (متوفی ۱۲۴۰ هـ . ق)/ صحیفه سجادیه (کتاب)، شروح/ فلسفه/ تصوف / متون دینی، تأویل فلسفی و عرفانی/ حوزه های علمیه شیعه، قرن ۱۳

* لوامع الأنوار العرشیّة فی شرح الصّحیفة السّجّادیّة، محمّد باقر الموسویّ الحُسَیْنیّ الشّیرازی، صحّحه و قدّم له و علّق علیه: مجید هادی زاده، ط : ۱، ۶ج، اصفهان : مؤسّسة الزّهراء علیهاالسلام الثّقافیّة الدّراسیّة، ۱۴۲۵ هـ. ق. / ۱۳۸۳ هـ. ش.

۱. تحقیق و نشرِ «لوامع الانوار العرشیّة» کتابی کلان را که سالها نامش در میان بود ولی دست یافتن به آن دشوار می نمود، در دسترس قرار دارد.

لوامع شرحی است بر صحیفه سجّادیّه ـ علی صاحبها آلافُ الثّناءِ و التّحیّة ـ، و مؤلّفِ آن دانشمندی «از أفاضلِ عهدِ فتحعلی شاهِ قاجار». (۶ / ۲۱)

حجمِ أثر تقریبا به اندازه شرحِ بزرگِ سیّد علیخانِ مَدَنی، موسوم به ریاض السّالکین، است[۱] و لذا باید آن را از کلان ترین شروحِ صحیفه سجّادیّه علیه السلام قلم داد.

بخشی از لوامع الأنوار العرشیّه، پیش از این به شیوه چاپِ سنگی به طبع رسیده بوده، و کُرّاسه هائی از این متنِ مطبوع در کتابخانه مرحومِ آیة اللّهِ مرعشیِ نجفی و همچنین کتابخانه محقّقِ طباطبائی (در قم) هست (۶ / ۶۵ و ۶۷) ؛ لیک تا کنون لوامع به صورتِ کامل چاپ نشده بود.

اینک، متنِ کاملِ کتاب، با تحقیق و تحشیه دوستِ ارجمندِ حکمت پژوه ما، استاد مجیـدِ هادی زاده ـ دامَ بقاؤه ـ ، و بـه اهتمامِ مرکزِ تحقیقاتِ رایانه ایِ حوزه علمیّه اصفهان ـ شَیَّدَ اللّهُ أَرکانَها ـ چاپ و منتشر گردیده است.

۲. آنسان که مصحّحِ فاضل در مؤخّره[۲]یِ خویش بر کتاب نوشته اند، اگرچه نویسنده لوامع الأنوار العرشیّه از متأخّران است، آگاهیهایِ فراوانی درباره او به دستِ ما نرسیده (۶ / ۱۴). همین اندازه می دانیم که «حاج میرزا محمّد باقرِ موسویِ شیرازی»، نویسنده لوامع، لقبِ «ملاّ باشی» داشته (۶ / ۱۴)؛ و چون معلّمِ «حسین علی میرزا، والیِ فارس» بوده بدین لقب خوانده شده، و از همین جا خاندانِ او نیز شهرتِ «ملاّ باشی» یافته اند (۶ / ۲۱) . تاریخِ ولادتِ میرزا محمّدباقر دانسته نیست ؛ لیک حدس زده می شود که درحدود ۱۱۶۰ هـ . ق. زاده شده باشد (۶ / ۱۴ و ۱۵) .

خاندانِ وی، از أهلِ فضیلتِ حَسَب و جلالتِ نَسَب بوده اند ؛ ساداتی ارجمند که شش طبقه از ایشان أهلِ طبابت و در این فن واجدِ حذاقت به شمار می رفته اند (۶ / ۱۴ و۱۵).

میرزا محمدباقر، به پیشنه نیاکانی اش، یعنی پزشکی، روی نیاورد و به علومِ شریعت و فنونِ حکمت اشتغال ورزید (۶ / ۱۹) .

او از معاصران و معاشران و به قولی از تلامده آقا محمّدباقرِ بهبهانی (وحید) بوده است (۶ / ۲۰).

در شیراز به نشرِ علوم و معارف و تدریسِ کتابهایِ کلان می پرداخته و حُسنِ تقریر و بداعتِ بیانش و مهارتی که در حکمت و کلام و عربیّت از خویش فرا می نموده، طالبِ علمان را به محضرِ وی گِرد می آورده است (۶ / ۲۰).

لینک کوتاه مطلب : https://ofoghandisha.com/?p=36730

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آخرین مطالب