آیت‌الله استاد محمدی بامیانی(قدس سره) از علماء فحول، چهرهای مشهور در حوزه‌های علمیه، مدرّس توانا و از افتخارات افغانستان محسوب می‌شد. ایشان به دلیل آثار علمی و تألیفات حوزوی در زمینهی ادبیات عرب، کلام و اصول و تدریس، در حوزه‌ی علمیه زینبیه‌ی دمشق و نجف، نزد علماء و حوزه‌های علمیه‌ی قم، نجف، سوریه، مشهد و افغانستان به عنوان چهرهای علمی و استاد با تجربه شهرت داشت. در این میان، آنچه بیش از همه موجب ماندگاری آیت الله محمدی می‌گردد، تألیفات ژرف و علمی ایشان در زمینهی علوم حوزوی می‌باشد.
الف ـ مراحل زندگی
1ـ از ولادت تا تحصیل
آیت‌الله غلامعلي محمدي بامياني، فرزند محمد حسین، در مرکز ولایت باميان، منطقه‌ای فولادی، در سال1354 هجری قمری (1934م) در یک خانواده‌ی متدین و مذهبی دیده به جهان گشود. سواد خواندن و نوشتن، قرآن کریم و دیوان حافظ را در همان‌جا فراگرفت. پس از مدت توقف و دوری از درس و مکتب، در اوایل سنین بلوغ به آموختن جامع المقدمات پرداخت. در همین زمانی که شوق و شور فراوان به یادگیری علوم دینی و معارف اسلامى در وی ایجاد گردید، به تحصیل علوم دینی پرداخت.
آیت الله محمدی بامیانی برای ادامه تحصیل در سال 1379 هجری قمری، (1959م) عازم مشهد مقدس گردید و به مدت چهار سال در مشهد مقدس به تحصیل علوم حوزوی پرداخت. ایشان در طول این مدت، کتاب سیوطی را از محضر مدرّس ادبیات عرب، شیخ رجب علی نجفی از خاوری‌های مشهد، حاشیه معالم و قسمت از قوانین الاصول را از محضر سید میرزا حسن صالحی از سادات خاوری مشهد و مطوّل و شرح نظام را از محضر ادیب هروی معروف به نیشابوری فرا گرفت.
2ـ تحصیل در حوزه نجف
آیت‌الله محمدی بامیانی به چهار سال تحصیل در مشهد اکتفا نکرد؛ از این رو، در سال 1383 هجری قمری، برای ادامه دروس عالی حوزه، راهی نجف اشرف گردید. در مدت پنج سال، کتاب‌های سطوح عالی حوزه را به‌پایان رساند و از محضر اساتید با تجربه بهره برد. به این ترتیب که کتاب‌های لمعه و مكاسب را از محضر استاد غلامرضا باقري اصفهاني و کتاب های رسائل و كفايه را از محضر حضرت آيت‌الله مسلم ملكوتي فرا گرفت.
معظم‌له، پس از اتمام سطوح عالی حوزه، دروس خارج فقه و اصول را آغاز کرد. وی در جلسات درس خارج فقه و اصول حضرت آیت‌الله العظمی خوئي، درس خارج فقه حضرت امام خميني (قدس سره)، درس خارج اصول آيت‌الله العظمى بجنوردي و درس خارج اصول شهيد سيد محمد باقر صدر، شرکت می‌نمود. آیت‌الله محمدی، در نجف، همزمان با تحصیل دروس خارج، از تدریس نیز غافل نبود. از این رو، کتاب‌های سیوطی، حاشیه، مطول، معالم، قوانین، رسایل، مکاسب و کفایه را تدریس نمود و شاگردان زیادی را تربیت نمود.
3ـ اقامت در سوریه
بر اثر فشار و سخت گیری‌های حکومت بعث عراق به علما، حضرت آیت‌الله محمدی ناگزیر شد تا در سال 1395ق عراق را به مقصد سوریه ترک کند. علی رغم آنکه ایشان بنا نداشت، در سوریه اقامت طولانی مدت داشته باشد؛ اما اصرار و تاکید بنیانگذار حوزه علمیه زینبیه، حضرت آیت‌الله حسینی شیرازی جهت راه اندازی و تاسیس مراکز و مدارس علوم دینی، در سوریه و تبلیغ علوم و معارف اسلامی، موجب شد تا ایشان در سوریه ماندگار شود. آیت‌الله محمدی در تاسیس و شکوفایی حوزیه علمیه زینبیه نقش مهمی ایفاء کرد و با حضرت آیت‌الله سید حسن شیرازی همکاری فراوانی نمود.
استاد محمدی بامیانی، از آغاز تاسیس حوزه‌ای علمیه زینبیه، بر کرسی تدریس نشست و شاگردان زیادی را از کشورهای مختلف مانند: افغانستان، پاکستان، هند، لبنان، سوریه، بحرین و عربستان تربیت نمود. ابتدا مشغول تدریس دروس سطوح عالی بود. سپس، بنا به درخواست علما و طلاب، درس خارج اصول را آغاز نمود. در سال های اخیر، بنا به دعوت مسئولان جامعةالمصطفی، آن‌جا نیز مشغول تدریس گردید. این استاد فرهیخته، جزء علماء و شخصیت‌های است که علاوه بر تدریس در جلسات حضوری، در فضای مجازی نیز شاگردان زیادی تربیت نمود. بدلیل تخصص و مهارت در تدریس، دروس ایشان از طریق سایت های معتبر حوزی پخش گردیده، و در اختیار طلاّبِ علاقه مند در کشور های سوریه، لبنان و عراق قرار گرفته است.
4ـ باز گشت از سوریه
مرحوم آیت‌الله محمدی (قدس سره)، بیش از سه دهه مشغول تدریس، تبلیغ و نشر معارف اهلبیت علیهم‌السلام در سوریه بودند. در تاریخ 26/ 3/ 1391 به نیّت زیارت عتبات عالیات وارد مشهد مقدس شدند و در اواخر تابستان همان سال، در راستای انجام وظایف و تکالیف دینی عازم کابل گردید. معظلم له نزدیک به دو ماه در حوزه خاتم النبیّین کابل، مشغول تدریس کتاب گرانسنگ و علمی کفایه الاصول گردید. در همان مدت کوتاه، سیل انبوه از مشتاقان و علاقه‌مندان را به خودش جلب کرد؛ اما چون زمینه‌ای درست و مناسب برای فعالیت‌های علمی و درسی ایشان، در کابل فراهم نبود، دو باره به ایران برگشت و به مدت چند سال در مشهد اقامت داشتند. در اوایل سال 1394 شمسی علی‌رغم ناامنی‌های سوریه، برای تدریس علوم حوزوی و تبلیغ معارف اهلیت (ع) به سوریه برگشت. اقامت ایشان در سوریه زیاد طول نکشید و اواخر تابستان سال 1394 شمسی برای تدریس عازم نجف اشرف گردیدند.
5ـ تدریس در نجف
آیت الله محمدی، در سال 1394 شمسی برای اقامت و تدریس عازم نجف شد. اوایل زمستان دروس کفایة الاصول را در نجف آغاز کرد و شاگردان زیادی را جذب کرد. 62 جلسه کفایة الاصول را درس گفت ولی متأسفانه تدریس ایشان در نجف بیش از شش ماه طول نکشید. بیماری موجب شد تا ایشان درس‌ها را در نجف تعطیل کرده، اواخر بهار سال 1395 شمسی برای معالجه راهی سوریه گردد. پس از آنکه مدت‌ها با بیماری دست و پنجه نرم کرد، وقتی مطمئن شد که دیگر حال ایشان بهبود نمی‌یابد به نجف بازگشت و به فرزندانش وصیت کرد تا ایشان را در همان‌جا به خاک بسپارد.
ب ـ آثار و تالیفات
بدون تردید، آنچه موجب ماندگاری نام و یاد مرحوم آیت الله محمدی بامیانی در میان عالمان و اندیشمندان دینی و حوزه‌های علمیه می‌شود، آثار ارزشمند علمی و کم نظیر ایشان در زمینه علوم و معارف دینی خواهد بود. خیلی افراد، با مطالعه آثار و تألیفات این عالم بزرگ به عمق توانایی علمی ایشان پی می‌برند. آثار و تألیفات با ارزش و کم نظیری، از آیت الله محمدی به زبان عربی در زمینه علوم حوزوی منتشر شده که علماء، طلاب و علاقه‌مندان، از آنها استفاده می‌کنند. شرح های ایشان بر کتاب‌های مهم حوزوی مانند: مختصر المعانی، رسایل و کفایه، جزء با ارزش ترین و معتبرترین کتاب های حوزوی به حساب می‌آید. آثار ایشان در بسیاری از کتابخانه های فقهی و اصولی حوزه‌های علمیه، از جمله شهر مقدس قم، وجود دارد. هم‌چنین، علاقه‌مندان، می‌توانند کتاب‌های ایشان را از طریق سایت های معتبر حوزوی مانند http://www.noormags.ir/ دریافت نمایند.
آثار چاپ شده ایشان عبارتند از:
1. «دروسٌ في البلاغة» شرح كتاب مختصر المعاني.
2. «دروسٌ في الرسائل» شرح كتاب رسائل شيخ انصاري (6جلد). این اثر وزین علمی تا کنون دو بار به چاپ رسیده است.
3. «دروسٌ في الكفاية» شرح كتاب كفاية الأصول آخوند خراسانی (7جلد) این کتاب با ارزش، در آستانه چاپ دوم قرار دارد.
4. «الشيعة الإمامية بين النصوص الدينية والتضليلات الإعلامية»
5. «خلافة الإمام علي (ع) بين النصوص الدينية والتغطية الإعلامية»
6. «أجوبة شبهات اعتقادیه»
هم چنین ایشان دارای آثار و تالیفات دیگری نیز است که هنوز به زیور طبع آراسته، نگردیده است. این آثار عبارتند از: تقریرات دروس خارج حضرت آیت‌الله العظمی خویی، در فقه و اصول و شرح کتاب کشف المراد بنام «غاية المراد في شرح كشف المراد على تجريد الاعتقاد». در باب اعتقادات.
ج) غروب نابهنگام
حضرت آیت الله محمدی بامیانی (قدس سره) در سال 1395 به مدت چند ماه برای درمان در سوریه به سر برد، ولی پس از ناامیدی از بهبود وضعیت جسمانی، عازم نجف اشرف گردید تا به طور دائمی در جوار مولا علی (علیه السلام) آرام گیرد. در نجف، به مدت یک هفته در قید حیات بود و سر انجام، این عالم بزرگ پس از نیم قرن خدمت به حوزه‌های علمیه و مذهب تشیّع، در تاریخ 23/ 9/ 1395، در شهر مقدس کربلا در بیمارستان “الکفیل” چشم از جهان فرو بست و در روز بعد پیکر مطهر آن مرحوم، در نجف اشرف با شکوه تمام، تشییع و بنا بر وصیت معظم‌له در قبرستان وادی السلام به خاک سپرده شد. روحش شاد و یادش گرامی باد.
نویسنده: محمد ابراهیم زکی با مشورت حاج حسن محمدی فرزند حضرت آیت الله محمدی
یک پاسخ
دیدگاه مثبت دارم در این زمینه