خانواده یکی از نظامهای اولیه جوامع بشری است که با وجود تحولات اساسی، در اهداف و کارکردهای خود ثابت مانده و هنوز در اکثر جوامع، اهمیت اساسی دارد.
حقوق خانواده یکی از مهمترین و جالبترین بخش‌های حقوق مدنی است که جنبه حقوقی صرف ندارد، بلکه آمیخته با مسائل اجتماعی و اخلاقی و مذهبی است و بیشتر قواعد آن مربوط به نظم عمومی و اخلاق حسنه است و از این جهت با دیگر بخش‌های حقوق مدنی متفاوت است.
اهمیت خانواده تا حد زیادی بخاطر ارزش و مقام والای خانواده است. خانواده مناسب ترین نظام برای تامین نیازهای مادی و روانی بشر بوده و بهترین بستر را برای تامین امنیت و آرامش روانی اعضا، پرورش نسل جدید و اجتماعی کردن فرزندان و برآورده ساختن نیازهای عاطفی افراد فراهم نموده است. با این حال در عصر حاضر، نظام خانواده دچار مشکلات و چالش‌های اساسی شده و حتی گاه اساس و تمامیت آن نیز زیر سوال رفته است. خانواده کانون حفظ سنن ملی و اخلاقی و مرکز رشد عواطف و احساسات است. خانواده در حفظ گسترش قدرت ملی نقش مهمی دارد و تباهی خانواده‌ها انحاط ملت را به دنبال می‌آورد. خانواده از نظر اقتصادی نیز در طول تاریخ نقش مهمی داشته و هنوز هم دارد. بسیاری از واحدهای بازرگانی و صنعتی و کشاورزی با همیاری و همکاری اعضای خانواده‌ها اداره می‌شوند و فعالیت افراد خانوده پیشرفت و بقای آن را تضمین می‌کند.
اهمیت اجتماعی و اقتصادی خانواده باعث شده قانون گذاران قوانینی برای حمایت از خانواده وضع کنند. حمایت قانونی از خانواده امروزه در همه کشورها از جمله کشور ما افغانستان مورد توجه جدی است. واضح است که در قوانین مربوط به خانواده باید عرف و عادات و سنن اخلاقی و اعتقادات مذهبی در نظر گرفته شود تا اجرای قانون با مشکلات مواجه نشود.
خانواده هم در قوانین داخلی مورد توجه است و هم در اسناد و مقررات بین المللی. بند 3 ماده 16 اعلامیه جهانی حقوق بشر در این باره می‌نویسد: «خانواده رکن طبیعی و اساسی اجتماع است و حق دارد از حمایت جامعه و دولت بهره مند شود».
حقوق خانواده درباره قواعده مربوط به خانواده است و از اهمیت فراوان برخوردار می‌باشد. اهمیت حقوق خانواده بخاطر نقش اجتماعی، اخلاقی و اقتصادی خانواده نیست بلکه از لحاظ علمی و عملی نیز مهم است. مسائل علمی مهمی در حقوق خانواده مطرح می‌شود که مورد توجه حقوق دانان است و در تقویت قوه استنباط دانشجویان تاثیر دارد. همچنین مسائل خانواده در عمل مورد نیاز خانواده‌ها و دادگاه‌ها و وکلا و مشاوران حقوقی است که خود نشان دهنده فایده عملی این رشته است.
در معرفی کتاب نکاتی چند قابل ذکر است:
- حتی الامکان سعی شده کتاب به زبان حقوقی ساده نوشته شود و مطالب آن دارای نظم منطقی و شایسته برای آموزش باشد تا درک آن برای دانشجویان حقوق آسان باشد.
- کتاب در عین سادگی مستند و مستدل است. در مطالب مهم علاوه بر شرح قانون مدنی و قوانین دیگر به کتاب‌ها و مقالات حقوقی و فقهی استناد شده است.
- مطالب کتاب مربوط به حقوق افغانستان و مستند به قوانین و مقررات و رویه قضایی افغانستان است. با این حال سعی شده است علاوه بر بیان نظرات حقوقی متخذ از قانون مدنی و قانون احوال شخصیه، نظرات فقهی فقهای حنفی و امامیه نیز به صورت مقایسه ایی آورده شود تا با ایجاد روحیه تقریب در خواننده، رسالت خود را در خصوص اتحاد ملی به انجام برساند.
- در تالیف کتاب سعی شده مفردات و پلان درسی حقوق فامیل (1) که به صورت نصاب رسمی توسط وزارت تحصیلات عالی افغانستان به دانشگاه‌ها ابلاغ شده مورد رعایت قرار بگیرد؛ با این حال هر جا که ساختار علمی کتاب اقتضای ارائه مباحث دیگری بوده است این کار صورت گرفته است.
از اساتید حقوق و صاحبنظران انتظار داریم با اظهار نظرها و ارشادهای خود از طریق [email protected] ما را در رفع نقایص و اشکالات کتاب یاری فرمایند.
